herbata
 
Encyklopedia PWN
herbata
[łac. herba ‘zioło’, thea < południowochiń. ],
Camelia sinensis (Thea sinensis),
gatunek rośliny okrytozalążkowej z rodziny herbatowatych (kameliowatych, Theaceae, Cameliaceae);
krzew lub drzewo do 10 m wys. (w uprawie do 1,5 m); do uprawy wymaga odpowiednich warunków (średnia temp. sezonu wegetacyjnego ok 20°C, duża ilość opadów — ok. 2000 mm); liście skrętoległe, skórzaste, wiecznie zielone, młode — srebrzysto owłosione, potem nagie, eliptycznolancetowate, zaostrzone, piłkowane; kwiaty duże, białe, rzadziej różowe, 5-krotne; kwiaty pojedynczo lub po kilka osadzone w kątach liści; owoc spłaszczony, 3–5-żebrowa torebka z 1–6 nasionami. Najważniejsze 2 odmiany: chińska var. sinensis, niska, o liściach skórzastych, krótkich, odporniejsza na niekorzystne warunki siedliskowe. Odmiana asamska var. assamica o liściach miękkich, dużych i ciemnozielonych, przystosowana do klimatu wilgotnego, której pierwotna ojczyzna jest nieznana, przypuszcza się, że jest nią stan Asam w Indiach; obecnie jest ona uprawiana na całym świecie w strefie międzyzwrotnikowej (tu gł. w górach) i podzwrotnikowej, największe plantacje w Azji Południowej i Azji Wschodniej, ale także Azji Środkowej, środkowej Afryce i w Ameryce Południowej. O uprawie herbaty wzmiankowały chiń. pisma z ok. 2000 p.n.e., w Japonii wzmianki pojawiły się ok. 800 p.n.e.; rozpowszechnienie plantacji nastąpiło od poł. XIX w., gdy herbatę zaczęto uprawiać w Indiach, a potem na Cejlonie i Jawie; w XX w. plantacje pojawiły się — poza innymi regionami Azji — w Ameryce Południowej, a następnie w Afryce (gł. w Kenii); do 1930 gł. producentem herbaty były Chiny, później Indie i Cejlon (Sri Lanka); na te 3 państwa przypadało ok. 62% ogólnoświat. zbiorów (2001), ok. 50%. ogólnego eksportu. Surowcem są młode, szczytowe liście wraz z pąkiem liściowym, odpowiednio spreparowane w zależności od gat. handl. (herbaty zielone, herbaty czarne, herbaty ulung); liść herbaty zawiera alkaloidy, z których najważniejsza jest kofeina (do 4,5%), garbniki (do 23%) oraz wit. C (nawet do 230 mg%), z grupy B oraz K.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Dardżyling, plantacja herbaty (Indie)fot. K. i A. Mazurkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia