hebraistyka

hebraistyka,

nauka badająca język hebrajski i kulturę z nim związaną.

Za autora pierwszej gramatyki bibl. języka hebrajskiego (hebrajski język) uznaje się rabina Saadję Gaona (IX–X w.); istotny wkład w badanie języka hebrajskiego wnieśli uczeni żydowscy: Menachem Ibn Saruk (X w.) Jehuda Ben Dawid al-Fasi Chajjudż (X w.), Jona Ibn Dżanach (X–XI w.), Dawid Kimchi (XII–XIII w.) oraz Juda Halewi (XI–XII w.), Abraham Ibn Ezra (XI–XII w), a także Eliasz Lewita (XV–XVI w.). Badaniami nad językiem hebrajskim zajmowali się także uczeni chrześc. jak Jan Reuchlin (XV–XVI w.) czy Wilhelm Gesenius (XVIII–XIX w.). Powstały także monograficzne opracowania bibliograficznej literatury hebrajskiej; autorem największej jest Moritz Steinschneider (XIX w.). W XX w. powstały także opracowania języka Miszny (M.H. Segal, M. Bar-Asher) oraz — szczególnie w ostatnich latach — języka rabinicznego (M. Perez Fernandez). Różne aspekty współcz. języka hebrajskiego są opracowywane, także w z punktu widzenia gramatyki generatywnej (P. Cole). Monograficzne opracowanie współcz. hebrajskiego The Grammar of Modern Hebrew (1989) stworzył L. Glinert.

W Polsce 1826 ukazała się Gramatyka hebrajska... L. Chiariniego (z'tekstu łac. przełożył P. Chlebowski); 1877–80 wydano 12-tomową bibliografię hebrajską Ocar ha-sefarim [‘księgozbiór’] (rękopisy i książki wyd. przed 1863); 1908 ukazała się pierwsza nauk. Gramatyka języka hebrajskiego J. Archutowskiego. W okresie międzywojennym język hebrajski wykładano na uniwersytecie we Lwowie, gdzie profesorem semitystyki (1918–23) był M. Schorr, na Uniwersytecie Warszawskim (Zakład Języków Semickich i Historii Starosemickiego Wschodu kierowany od 1926 przez M. Schorra) oraz w Inst. Nauk Judaistycznych w Warszawie; badania nad bibl. językiem hebrajskim były prowadzone także w ramach biblistyki katol. (P. Nowicki, J. Stawarczyk). Po II wojnie świat. studia hebraistyczne odbywają się w Inst. Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego (katedra filologii Wschodu Staroż., zał. 1948 przez R. Ranoszka, od 1950 katedra semitystyki — S. Strelcyn, od 1979 Zakład Filologii Wschodu Staroż., Egiptologii i Hebraistyki — W. Tyloch, od 1990 Zakład Hebraistyki), także w katedrze orientalistyki i bałtologii UAM w Poznaniu; ośrodki studiów hebraistycznych istnieją także na KUL oraz na Uniwersytecie Kard. Stefana Wyszyńskiego (do 1999 ATK, J. Rosłan, J. Szeruda).