gumbatsu
 
Encyklopedia PWN
gumbatsu
[jap.],
w Japonii 1868–1945 frakcja, klika wojskowa;
g. oznacza zarówno wszystkich wojskowych rywalizujących o władzę z cywilami, jak i poszczególne grupy w siłach lądowych i marynarce wojennej. W restauracji władzy cesarskiej 1868 gł. rolę odegrali samuraje; po utworzeniu regularnej armii (1873) siły wojsk. nadal odgrywały gł. rolę w polityce; 1885–1945 spośród 30 premierów 15 było generałami lub admirałami, a wojskowi zajmowali wiele stanowisk ministerialnych; prestiż wojskowych wzrósł po wygranych wojnach z Chinami (1894–95) i Rosją (1904–05); ich wpływy stały się decydujące w latach 30. i 40., w okresie nasilającego się nacjonalizmu i ekspansji militarnej. Początkowo frakcje opierały się na związkach terytorialnych, które stopniowo zostały zastąpione przez związki personalne; w okresie Meiji g. tworzyli dawni samuraje z księstw feudalnych (najważniejsze: frakcja z Satsumy, która zdominowała marynarkę, i Chōshū, decydująca o siłach lądowych); w okresie Shōwa frakcje tworzyli przeważnie absolwenci tego samego rocznika szkół wojskowych. G. rywalizowały między sobą lub łączyły się w celu zdobycia decydujących wpływów na politykę państwa.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia