dylemat wspólnych zasobów,
ekon. odmiana dylematu więźnia, rodzaj gry, ilustrujący zachowania użytkowników wspólnej własności.
dylemat wspólnych zasobów
Encyklopedia PWN
Zwykle dylemat wspólnych zasobów przedstawia się na przykładzie chłopów użytkujących wspólne pastwisko. Ich wypłaty pokazuje tabela:
Każdy z 5 gospodarzy ma 3 krowy i użytkuje wspólne pastwisko. Wypłata gospodarza jest mierzona ilością trawy zjadanej przez krowy. Wydajność pastwiska maleje ze wzrostem liczby pasących się krów i wynosi 12−q, gdzie q oznacza liczbę pasących się krów. Wypłata gracza zależy od liczby wypasanych własnych i cudzych krów. Jest ona obliczana wg wzoru: qi[12 − (q1 + q2+ q3+ q4+ q 5)]. Wiersze tabeli oznaczają strategię danego gracza, kolumny zagregowane strategie innych graczy. W każdej kolumnie największa wypłata odpowiada strategii 2. Jest to strategia dominująca. Jeżeli każdy z graczy wybierze strategię dominującą, otrzyma wypłatę 4 — na pastwisku będzie 10 krów. Gdyby jednak każdy z graczy wypasał tylko jedną krowę, otrzymałby wypłatę 7 — na pastwisku byłoby 5 krów. Racjonalne dążenie do maksymalizowania własnych korzyści uniemożliwia graczom osiągnięcie optymalnego dla wszystkich rozwiązania. Dla osiągnięcia optimum niezbędna jest regulacja. Dylemat wspólnych zasobów jest wykorzystywany w teorii ekonomii.
Sławomir Sztaba
