dogri literatura

dogri literatura,

literatura północno-zachodnich Indii (stany: Dżammu i Kaszmir, częściowo Himaćal Pradeś i Pendżab), tworzona w języku dogri.

Ludowa l.d. ma bogatą tradycję ustną, najwcześniejsze zabytki epigraficzne w piśmie takri datuje się na XII w. Pierwsze dłuższe utwory to panegiryczne poematy epickie autorstwa Manakćanda (1565) i Gambhira Raja (1650) oraz kroniki lokalnych dynastii, m.in. Diliparandźani (1705) i Banswara (1882). Z 2. poł. XVIII w. pochodzą hymny rel. ku czci Kryszny autorstwa Dattu (zw. też Dewiditta) oraz Majadasa. W XIX w. tradycję poezji rel. kontynuowali Śiwaram, Triloćan i Widjanidhi, uznanym poetą dworskim był Gangaram, a najbardziej popularnymi twórcami lud. — Lakkhu i Hakam Dźatt. Ukazywało się wiele przekładów, zarówno dzieł sanskryckich, jak i literatury chrześc. (Nowy Testament 1825). W 1890 zaczęła ukazywać się pierwsza gazeta w języku dogri „Dogra Mittar”; wydawano prace nauk. i podręczniki. Dopiero jednak publikacja 1934, dogryjskiego przekł. Bhagawadgity w piśmie dewanagari i powstanie 1943 Stow. Dogryjskiego spowodowały rzeczywisty rozwój literatury dogryjskiej. Szybko zyskały popularność: patriotyczna poezja Dinu Bhai Panta i Kriśana Samajlpuriego, liryka Parmananda Almasta i Padmy Saćdew, gazele Wedpala Dipa i adaptacja Ramajany Śambhunatha Śarmy. W latach 60. XX w. dominującym gatunkiem stało się opowiadanie, które wprowadził do l.d. w latach 40. Bhagawat Prasad Sathe. Wed Rahi, Narendra Khadźuri, Om Goswami i Śriwatsa Wikal opisują rzeczywistość wiejską, Duggaru, Madan Mohan Śarma i Bandhu Śarma reprezentują nurt psychologiczny. Pierwsza w l.d. ważna powieść Phull bina dali [‘gałąź bez kwiatów’] Śriwatsy Wikala ukazała się 1970.