dewajana
we wczesnej, wedyjskiej fazie hinduizmu jedna z 2 dróg pośmiertnych człowieka;
[sanskr. devayāna ‘droga idąca do bogów’, ‘droga uczęszczana przez bogów’],
dewajana
Encyklopedia PWN
koncepcja d. pojawiła się już w późnych hymnach Rygwedy (X 2,7; X,18,1) i została rozwinięta w upaniszadach (Bryhadaranjaka, Ćhandogja, Kauszitaki); wg niej ludzie prowadzący zwykły tryb życia, po śmierci wędrują drogą zw. pitryjana [‘droga idąca do ojców’, ‘droga uczęszczana przez ojców’], prowadzącą przez ciemne żywioły świata (dym, noc, świat przodków, księżyc, elementy materii) z powrotem na ziemię, gdzie się odradzają, w zależności od postępowania, w postaci dobrej (np. bramina) lub złej (np. nieczystego zwierzęcia); druga droga, zwana d., jest dostępna tylko dla tych, którzy porzuciwszy świat, zdobyli wyzwalające poznanie absolutu (brahman); po wędrówce przez jasne żywioły (ogień, dzień, słońce) docierają do świata (lub światów) brahmana, skąd już nie wracają; koncepcja ta stała się podstawą klas. hinduskiej teorii 2 alternatywnych postaw: ekstrawertycznej „inicjatywy” (prawryttii) prowadzącej do utrwalenia kołowrotu wcieleń (sansara) oraz introwertycznego „odwrócenia się” od świata (niwrytti), które wiedzie do wyzwolenia (moksza).
