bonapartyzm,
koncepcja polit. zrodzona we Francji po przewrocie 18 brumaire’a roku VIII (9 XI 1799) i upadku dyrektoriatu;
bonapartyzm
Encyklopedia PWN
wzorowany w pewnej mierze na cezaryzmie, b. stanowił pierwowzór dla współcz. doktryn totalitarnych. Zasadniczą cechą b. jest połączenie zasady jednowładztwa z doktryną rewolucyjną. Posługując się frazeologią rewolucyjną, hasłami suwerenności ludu oraz wolności i równości, Napoleon Bonaparte wywodził swą władzę z woli narodu, głosząc zasadę jego zwierzchnictwa i jego wolą tłumacząc jej zakres. W myśl tej koncepcji jednostka, dzięki osobistym kwalifikacjom, zostaje powołana przez lud — którego wolę uosabia — do sprawowania pełnej władzy. Koncepcja Napoleona Bonapartego to doktryna plebiscytarnej dyktatury szefa rządu, co w praktyce oznaczało odrzucenie zasady parlamentaryzmu w sprawowaniu władzy państwowej. Rząd z jego szefem na czele był bowiem sytuowany ponad parlamentem i to właśnie ów rząd, kierowany przez wodza-cesarza, był centralną instytucją w państwie. Koncepcje b. kontynuował po stryju Ludwik Napoleon Bonaparte, jako ces. Napoleon III. W ową koncepcję, w której już były obecne elementy doktryny rewolucyjnej, włączył on utopijne wizje gosp., wsparte demagogią społ.; wyrazem tego była teoria, iż obowiązkiem państwa jest zapewnienie społeczeństwu dobrobytu materialnego, ideałem zaś miało być pogodzenie interesu indywidualnego z interesem ogólnym w dobrze urządzonym państwie, opartym na sojuszu ludu z cesarzem.
