Wicksell Johann Gustaw Knut

Wicksell

[wịksəl]

Johann Gustaw Knut, ur. 20 XII 1851, Sztokholm, zm. 3 V 1926, tamże,

szwedzki ekonomista i reformator społeczny;

twórca szwedzkiej szkoły w ekonomii. Od 1901 profesor Uniwersytetu w Lund. Zajmował się m.in. teorią cyklu koniunkturalnego; 1907 sformułował „zagadkę kryzysów”, stwarzającą podstawy dla teorii wzrostu. Wyjaśnił podstawowy związek między wzrostem zatrudnienia, postępem technicznym i przyrostem dochodu. Jego zdaniem cykl koniunkturalny jest rezultatem reakcji systemu ekonomicznego na nieregularne impulsy egzogeniczne, głównie zmianę technologii. Uważał też, że w konsekwencji wzrostu zatrudnienia wzrasta także popyt, co powoduje wzrost produkcji; jeśli jednak gospodarka napotka bariery podażowe i nie będzie w stanie wchłonąć podaży oszczędności, w celu zwiększenia zasobów kapitału trwałego, to zaczną się pojawiać „ruchy wsteczne”. Przyczynił się również do rozwoju współczesnej teorii niedoskonałej konkurencji.

Głosił tezę, że monopole dojrzewają do przejęcia ich przez rząd i przekształcenia w przedsiębiorstwa publiczne, co ma na celu wymuszenie sytuacji, w której cena produktu będzie się równała kosztowi krańcowemu. W teorii cen próbował połączyć aspekt produkcyjny i pieniężny. Uważał, że o aktualnych cenach decydują relacje rynku towarowego i pieniężnego, a o dynamice cen rozstrzyga stosunek równocześnie przebiegających zmian, z jednej strony w produkcji dóbr, a z drugiej w podaży pieniądza. Zmiany w podziale dochodu narodowego wiązał ze zmianami w strukturze kapitału rzeczowego (tzw. efekt Wicksella). W teorii kapitału pokazywał tendencje wydłużania się okresu dojrzewania inwestycji; badał związek między wzrostem kapitału rzeczowego a popytem na inwestycje i ich powiązanie ze stopą procentową. Za kapitał uznawał nagromadzoną pracę i nagromadzone siły natury. Stopa procentowa wg niego jest różnicą między krańcową produktywnością zasobu i strumienia kapitału. W 1890–1918 napisał większość ze swych ok. 150 prac wydanych tylko po szwedzku. Główne prace: Über Wert, Kapital und Rente nach dem neueren nationalökonomischen Theorie (1893), Geldzins und Güterpreise (1898), Vorlesungen über National Ökonomie. Auf Grundlage des Marginalprinzipes (t. 1–2 1913–22).

Danuta Drabińska