Pierwsza Warszawska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki,
jednostka zorganizowana w czasie II wojny światowej, 1943 w Sielcach nad Oką pod nazwą 1. Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki, z inicjatywy ZPP, w porozumieniu z rządem ZSRR (8 V 1943) po ewakuacji do Iranu jednostek armii utworzonej przez gen. W. Andersa;
Pierwsza Warszawska Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki
Encyklopedia PWN
jej dowódcami w czasie wojny byli: gen. Z. Berling (1943–44) i gen. W. Bewziuk (1944–45). Dywizja wchodziła następnie w skład I Korpusu PSZ w ZSRR i 1. armii WP, operacyjnie podporządkowana dowództwu Armii Czerwonej, politycznie — władzom ZSRR, oficjalnie — ZPP. W dywizji wprowadzono polski ceremoniał wojskowy i symbolikę narodową (mundury polskie od końca maja); poborem, prowadzonym przez sowieckie komendy uzupełnień, objęto Polaków (obywateli polskich i ZSRR) oraz obywateli polskich narodowości niepolskiej; kadrę oficerską stanowili nieliczni oficerowie polscy i oficerowie (często pochodzenia polskiego) z Armii Czerwonej; wśród oficerów i podoficerów kulturalno-oświatowych (od X 1943 polityczno-wychowawczych) główną grupę stanowili komuniści (byli członkowie KPP i KZMP); dywizję formowano wg wzoru sowieckiej dywizji piechoty gwardii. 12–13 X stoczyła bitwę pod Lenino, VII–VIII 1944 w składzie 1. armii WP uczestniczyła w próbie forsowania Wisły pod Dęblinem, IX 1944 w wyzwoleniu prawobrzeżnej części Warszawy (Praga), I 1945 w oswobodzeniu Warszawy, I–III 1945 w przełamaniu Wału Pomorskiego i operacji pomorskiej, IV–V 1945 w operacji berlińskiej i zdobyciu Berlina. Po powrocie V 1945 do kraju m.in. walczyła z podziemiem niepodległościowym na Białostocczyźnie; od XI 1945 1. Warszawska Dywizja Piechoty im. T. Kościuszki.
