Osaka, Ōsaka 
,
m. w Japonii, na wyspie Honsiu, na niz. Osaka, u ujścia rz. Yodo do zat. Osaka (Wewnętrzne M. Japońskie);
,
Osaka
Encyklopedia PWN
Ośrodek adm. prefektury Osaka. Trzecie (po Tokio i Jokohamie) pod względem liczby mieszkańców i znaczenia gosp. miasto Japonii; wielki ośr. przem., gł. w okręgu przem. Hanshin; rozwinięty przemysł maszyn., metal., rafineryjny, chem. (w tym petrochemiczny), elektrotechniczny i elektroniczny, środków transportu (gł. stoczn.), włók., cementowy, poligraficzny, ceramiczny, drzewny, papierniczy, skórz.-obuwniczy, spoż., hutnictwo żelaza i metali nieżel.; jeden z największych portów mor. Japonii (przeładunki 95,5 mln t, 2006); ważny węzeł komunikacji kol. (na trasie superekspresu Shinkansen), drogowej i lotn.; 2 porty lotn.: Itami (19 mln pasażerów, 2005) i Kansai (16,8 mln, 2006), oddany 1994 na sztucznej wyspie w zatoce Osaka); metro; połączenie promowe O.–Kōbe–Naha (na wyspie Okinawa). Wielki ośr. finansowo-handl. (miejsce targów międzynar.) i kult.-nauk.; 2 uniw. (zał. 1880 i 1958), politechnika, inst. nauk.-badawcze; muzea; ważny ośrodek klas. jap. sztuki teatr., miejsce corocznych festiwali muzyki zachodniej; planetarium, ogród botaniczny. O., położona w delcie rz. Yodo, jest przecięta licznymi kanałami i ramionami rzecznymi (nazywana Wenecją Dalekiego Wschodu), przez które przerzucono ok. 1300 mostów; dzielnice przem. koncentrują się gł. w części zachodniej, w pobliżu portu, oraz w miastach satelitarnych.
Historia. Starożytna Naniwa (od ok. XIII w. Osace), w V–IX w. okresowo siedziba cesarzy jap.; jedno z najstarszych w kraju miast portowych, obsługujące dawne stolice cesarskie Nara i Kioto, oraz ważny ośrodek rel.; 1583 Toyotomi Hideyoshi zbudował tu zamek, najsilniejszą twierdzę w Japonii (zniszczony 1615, odbud. 1620–30), wokół którego powstały rezydencje wasali; w okresie Tokugawa (XVII–XIX w.) bogate miasto kupieckie (gł. handel ryżem), przewyższające znaczeniem gosp. Edo (Tokio); pod koniec XIX w. rozwinął się w O. na dużą skalę przemysł bawełniany, w 1. poł. XX w. — przemysł ciężki. W 1970 — pierwsza świat. wystawa w Azji (Expo 70), którą zwiedziło ponad 64 mln osób.
Zabytki. Wiele buddyjskich i shintōistycznych świątyń; najsłynniejsza Shitennōji (świątynia Czterech Królów Nieba); jedna z najstarszych w Japonii tera (587, przeniesiona 593, rekonstruowana) z bogatym wyposażeniem wnętrza.
