Muzeum Narodowew Warszawie,
placówka powołana 20 V 1862 jako Muzeum Sztuk Pięknych.
Muzeum Narodowe
Encyklopedia PWN
Rozwój nastąpił po podporządkowaniu 1915 władzom miejskim, pod dyrekcją (1916–35) B. Gembarzewskiego; 1916 muzeum przemianowano na Muzeum Narodowe; pierwotna siedziba przy ul. Podwale 15; 1926–38 wybudowano w Al. Jerozolimskich nowy gmach wg projektu T. Tołwińskiego; 1935–82 dyrektor S. Lorentz; 1939–45 gmach Muzeum Narodowego został znacznie uszkodzony, a zbiory w większości wywieziono do Niemiec; znaczną ich część odzyskano drogą rewindykacji. Zbiory i galerie sztuki starożytnej (egipskiej, greckiej, etruskiej, rzymskiej, bizantyńskiej, m.in. od 1964 słynne freski z Faras), sztuki średniowiecznej XIV–początek XVI w. (malarstwo i rzeźba), sztuki polskiej XVI–XX w. (malarstwo, rzeźba, grafika, rysunki i miniatury), sztuki współczesnej (malarstwo, grafika, rzeźba, sztuka zdobnicza), sztuki obcej (malarstwo niderlandzkie XV–XVII w., flamandzkie XVII w., holenderskie XVII w., niemieckie XV–XIX w., włoskie XIV–XVIII w., rosyjskie XVIII–XIX w., grafika i rysunki XVI–XX w., rzeźba XV–XIX w.), gabinet miniatur, galeria sztuki zdobniczej (XIX–pocz. XX w.: meble, metale i złotnictwo, ceramika, szkło, tkaniny), sztuki Bliskiego i Dalekiego Wschodu, gabinet monet i medali (numizmatyka starożytna, monety i medale obce i polskie z X–XIX w.); biblioteka; pracownie konserwatorskie i fotograficzne. Jako oddziały do Muzeum Narodowego zostały przyłączone: Łazienki Królewskie, pałac Radziwiłłów w Nieborowie, pałac Branickich w Wilanowie (ob. Łazienki i Wilanów są samodzielnymi muzeami); oddziałem Muzeum Narodowego pozostaje pałac w Nieborowie, Muzeum im. X. Dunikowskiego w Królikarni i Muzeum Plakatu w Wilanowie.
Ilustracje
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/w/d33i3193.jpg)
Siemiradzki Henryk, Dirce chrześcijańska, 1897 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/g/d31i9556.jpg)
Kotsis Aleksander, Dziewczynka z lalką ok. 1872 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/i/d31i9601.jpg)
Kowarski Felicjan Szczęsny, Wędrowcy 1930 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1j/d31i1123.jpg)
Kossak Wojciech, Olszynka Grochowska, 1886 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/23/d20i0163.jpg)
Kossak Juliusz, Myśliwy z ogarami, 1868 — Muzeum Sztuki, Łódźfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2b/f08i1068.jpg)
Grassi Joseph, Portret Tadeusza Kościuszki, 1792 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1m/d32i0878.jpg)
Gierymski Maksymilian, Patrol powstańczy, 1872/1873 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1k/d32i0876.jpg)
Gierymski Aleksander, W altanie, 1882 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1m/d37i3538.jpg)
Gierymski Aleksander, Piaskarze, 1887 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2o/d31i5512.jpg)
Fałat Julian, Polesie, 1915, Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2i/d21i0073.jpg)
Dunikowski Ksawery, Tchnienie, przed 1903 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. B. Kędzierzawska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1o/d57i1216.jpg)
Wedgwood Josiah, ceramika, część serwisu — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2n/d44i0069.jpg)
Ajdukiewicz Tadeusz, Autoportret — Muzeum Narodowe, Warszawa fot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/f/d31i1852.jpg)
Żmurko Franciszek, Portret kobiecy , 1884 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1g/d05i0148.jpg)
Zaleski Marcin, Wzięcie Arsenału w noc 29 listopada 1830, ok. 1830 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1k/d32i1663.jpg)
Zaleski Marcin, Widok Pałacu na Wodzie w Łazienkach latem, ok. 1836–1838 — Muzeum Narodowe, Warszawa fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/28/d32i1608.jpg)
Wyspiański Stanisław, Dziewczynka z fiołkami, 1896 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/f/d32i1588.jpg)
Wyczółkowski Leon, Rybacy, 1891 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/z/d04i0071.jpg)
Wojniakowski Kazimierz, Uchwalenie Konstytucji 3 maja, 1806 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/15/d21i0036.jpg)
Witkiewicz Stanisław Ignacy, Fantazja, 1921–22 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/x/d33i3194.jpg)
Czapski Józef, Opera leśna w Sopocie, 1937 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza /Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/f/d31i1168.jpg)
Wańkowicz Walenty, Mickiewicz na Judahu Skale, ok. 1828 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/12/d33i3199.jpg)
Chwistek Leon, Uczta, ok. 1925 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1n/d17i0075.jpg)
Chińskie wazony porcelanowe, XVII/XVIII w. — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/25/d32i0937.jpg)
Chełmoński Józef, Bociany, 1900 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2k/d21i0075.jpg)
Strzemiński Władysław, Powidoki słońca, 1948–49 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2l/d32i0144.jpg)
Strzemiński Władysław, Dwie żniwiarki — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1j/d32i0115.jpg)
Strobel Bartłomiej, Portret Wilhelma Orsettiego, ok. 1644 — Warszawa, Muzeum Narodowefot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1c/d32i1820.jpg)
Stanisławski Jan, Pejzaż zimowy, Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/n/d33i3187.jpg)
Sleńdziński Ludomir, Portret żony Ireny, 1925 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/d/d32i0320.jpg)
Pieta z Lubiąża, ok. 1370 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1/p03i3708.jpg)
Peszka Józef, Portret Adama Kazimierza Czartoryskiego, ok. 1792 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/21/d32i0368.jpg)
Norblin Jan Piotr, Towarzystwo na wycieczce nad jeziorem, ok. 1777 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/14/d04i0076.jpg)
Norblin Jan Piotr, Powstanie kościuszkowskie. Wieszanie zdrajców — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2g/f27i0606.jpg)
Miśnia, serwis Łabędzi, porcelana miśnieńska, 1737–41 — Muzeum Narodowe, Warszawa.fot. T. Żółtowska-Huszcza/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/25/d21i0063.jpg)
Matejko Jan, Zawieszenie dzwonu Zygmunta, 1874 — Muzeum Narodowe, Warszawa.fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2g/d32i0020.jpg)
Matejko Jan, Stańczyk, 1862 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/2n/f21i0251.jpg)
Matejko Jan, Autoportret artysty, 1892 — Muzeum Narodowe, Warszawa.fot. T. Żółtowska-Huszcza /Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1o/d32i0401.jpg)
Makowski Tadeusz, Kapela dziecięca , 1922/1923 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. S. Kuruliszwili/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
![](https://mm.pwn.pl/ency/jpg/215x171/1a/d05i0142.jpg)
Bacciarelli Marcello, Nadanie konstytucji Księstwu Warszawskiemu przez Napoleona I w 1807, 1809–11 — Muzeum Narodowe, Warszawafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN