Magritte René
 
Encyklopedia PWN
Magritte
[magrịt]
René Wymowa, ur. 21 XI 1898, Lessines, zm. 15 VIII 1967, Bruksela,
malarz belgijski, wybitny reprezentant surrealizmu.
Kalendarium
Urodził się 21 XI 1898 w Lessines. W 1916–18 studiował w akademii sztuk pięknych w Brukseli.
Niedoskonałość warsztatu
W pierwszych pracach Magritte’a widoczny był wpływ impresjonizmu; ok. 1920 zainteresował się kubizmem, dadaizmem i futuryzmem (Kobiety i kwiaty 1920), a także abstrakcją geometryczną; w połowie lat 20., zainspirowany twórczością G. de Chirico, zwrócił się ku sztuce figuratywnej, bliskiej malarstwu metafizycznemu. Ten pierwszy okres w twórczości Magritte’a charakteryzuje nienajlepszy warsztat malarski, aczkolwiek to wówczas powstał jeden z jego najsłynniejszych obrazów Kochankowie (1928). Nie bez znaczenia jednak są wszystkie wczesne inspiracje, które zmieszane i przetworzone, wpłynęły na powstanie indywidualnej twórczości, doprowadzając w efekcie do powstania dzieł, w których utrwalone przedmioty tracą swoje cechy, są wyobcowane z właściwego im kontekstu.
Realny surrealizm
René Magritte całe życie nierozerwalnie złączony był z Brukselą, mieszkając tam i pracując. Jedynie w 1927–30 przebywał w Paryżu, gdzie nawiązał kontakty ze środowiskiem surrealistów (m.in. z A. Bretonem i P. Eluardem); w swej twórczości nie wykorzystywał jednak charakterystycznego dla surrealizmu automatyzmu; komponował obrazy z precyzyjnie przedstawionych konkretnych przedmiotów i postaci, które dzięki zaskakującym, absurdalnym zestawieniom, zmianie skali czy też umieszczeniu w niezwykłej scenerii nabierały „nadrealnego” wymiaru, wywoływały poetyckie skojarzenia, niepokoiły lub szokowały (Podwójna tajemnica 1927, W krainach nocy 1928, Drabina ognia 1933), niekiedy też bawiły swoistym, często ukrytym humorem (Terapeuta 1937; Golconde 1953); zazwyczaj też dla spotęgowania efektu Magritte dodawał opis słowny tworząc tytuły, jednakże czynił to w sposób przewrotny — fascynowała go tzw. zdrada obrazów, czyli rozdźwięk między przedmiotem, jego obrazem a nazwą, tworząc dziwne połączenie, zakłócał porządek rzeczy (To nie jest fajka 1929, Pokój przesłuchań 1952). Od połowy lat 30. w malarstwie Magritte’a często występowały również wątki egzystencjalne, koncentrujące się wokół życia i śmierci, trwania i przemijania, śladów ludzkiej obecności (Prawdziwy model 1935, Filozofia w buduarze 1947, rzeźba Madame Récamier 1967); w ostatnim okresie malował też pejzaże (Zamek w Pirenejach 1959). Jego obrazy cechuje stosowanie reguł perspektywy i lokalnego koloru, wszystkie przedmioty malowane są w konwencji realistyczno-naiwnej lecz w sytuacjach nierzeczywistych. Magritte nie uznawał interpretacji dzieł, mimo że oglądając jego obrazy — utrzymane w poetyckim nastroju, przedstawienia z pogranicza jawy i snu — aż się o nią proszą (Imperium światła lub Królestwo świateł, Wartości osobiste oba obrazy 1952). Oprócz malarstwa sztalugowego zajmował się dekoracjami ściennymi (malowidła w Pałacu Sztuk Pięknych w Charleroi 1937 i kasynie w Knokke-le-Zoute 1953), sztuką użytkową, fotografią (za modelkę służyła mu główni żona, Georgette), a także filmem eksperymentalnym (od 1956). W domu w Brukseli, w którym mieszkał przez 24 lata, utworzono muzeum. W 1999, w muzeum sztuki nowoczesnej w Louisianie, miała miejsce największa retrospektywna wystawa malarstwa Magritte’a (ponad 70 prac zebranych z wielu znanych kolekcji). Zmarł. 15 VIII 1967, w Brukseli.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Magritte René, La condition humaine I, 1933 — zbiory prywatnefot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Magritte René, Spadanie, 1953 — zbiory prywatnefot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Magritte René, Różowe dzwonki, postrzępione niebo, 1930 — kolekcja Urvater, Brukselafot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia