Lubartów

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Lubartów,

m. powiatowe w województwie lubelskim, na Wysoczyźnie Lubartowskiej, na l. brzegu Wieprza.

Ludność miasta: ogółem — 21,9 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 1 567,7 os/km² (2019)

Powierzchnia: 14 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 22°38′E, szerokość geograficzna: 51°28′N

Data założenia miasta: 1543

Prawa miejskie: nadanie praw — 1543

Oficjalne strony WWW: www.lubartow.pl

założone 1543 przez Piotra Firleja herbu Lewart (stąd początkowa nazwa Lewartów, zmieniona 1743 na obecną); w XVI w. ośr. reformacji (m.in. szkoły kalwińskie i ariańskie, 1580 synod innowierczy); w 2. poł. XVI w. rozwój rzemiosła i handlu; od XVI w. liczne skupisko Żydów; w XVII w., w okresie kontrreformacji — podupadł; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie Warsz., od 1815 w Królestwie Pol.; w 1. poł. XIX w. ożywienie gosp. (m.in. fabryka fajansów); w 2. poł. XIX w. utracił znaczenie; w czasie okupacji niem. 1941–42 getto (ponad 4,5 tys. osób, w tym ok. 1 tys. z Czechosłowacji; ok. 3,8 tys. osób zginęło w ośr. zagłady w Bełżcu); rejon działalności oddziałów partyzanckich; 22 VII 1944 wyzwolony przez oddziały 27. Wołyńskiej Dywizji AK. W 1809–1975 i od 1999 siedziba powiatu. — Zakłady przemysłu: spoż., szklarskiego, materiałów budowlanych, odzieżowego, metal., skórz., meblarskiego; drukarnie; wiele firm budowlanych; muzeum regionalne; barok. pałac Lubomirskich (po 1693, Tylman z Gameren, przebudowa 1733–47, P.A. Fontana), park geom. (XVII–XVIII w.) i oranżeria (2. poł. XVIII w.); późnobarok. eliptyczny kościół parafialny (1733–38, Fontana), z rokokowym wyposażeniem; barok. kościół i klasztor Kapucynów (1737–41).