Jakub II

Jakub II, z dynastii Stuartów, ur. 14 (24 wg kalendarza gregoriańskiego) X 1633, Londyn, zm. 6 (17) IX 1701, Saint-Germain k. Paryża,

król Anglii, Szkocji (jako Jakub VII) i Irlandii 1685–88, syn Karola I, brat Karola II, ojciec Anny, Marii II i Jakuba Franciszka Edwarda Stuartów;

od 1634 ks. Yorku; od 1660 wielki lord admiralicji, dowodził w wojnach z Holandią, kierował rozbudową i reformą floty; ok. 1670 przeszedł z anglikanizmu na katolicyzm i 1673 musiał zrzec się stanowisk; mimo prób 1679–81 odsunięcia go od sukcesji przez parlament, 1685 objął bez przeszkód tron; pewien poparcia parlamentu posunął się do krwawych represji wobec powstań w Szkocji i północno-zachodniej Anglii oraz podjął działania odczytane jako chęć restytucji katolicyzmu; 1687 ogłosił akt tolerancji rel.; próby ograniczenia praw parlamentu (odraczany od 1685) oraz narodziny katol. dziedzica pchnęły grupę anglikańskich polityków do zwrócenia się o interwencję do Wilhelma III Orańskiego (rewolucja angielska 1688–89); 1688 umożliwiono Jakubowi II ucieczkę do Francji, gdzie, po nieudanej próbie odzyskania tronu (1689 powstanie w Irlandii), przebywał do śmierci.