De Chirico Giorgio
 
Encyklopedia PWN
De Chirico
[de kirịko]
Giorgio, ur. 10 VII 1888, Wolos, zm. 20 XI 1978, Rzym,
włoski malarz, pisarz, scenograf, rzeźbiarz i grafik.
Kalendarium
Urodził się 10 VII 1888 w Wolos. Urodzony w Grecji; brat Andrei, znanego pod pseudonimem Alberto Savinio. W 1906–10 studiował w Monachium, pozostając w kręgu kultury niemieckiej schyłku XIX w., a zwłaszcza A. Böcklina i M. Klingera. Wpływ ten jest szczególnie widoczny w pierwszych dziełach De Chirico, gdzie znajomość świata klasycznego przejawia się w swoistej formie rekonstrukcji scenograficznej, np. Ranny centaur (1909), w którym odwołuje się do tematyki Böcklina.
Malarstwo metafizyczne
W Paryżu (1911–14) bywał u P.A. Valéry’ego i G. Apollinaire’a, pozostał jednak obojętny wobec kubizmu i awangardy, do których zawsze żywił niechęć; wystawiał na Salonach Jesiennych (1912 i 1913). W tym czasie sformułował zasady malarstwa, po raz pierwszy nazywanego metafizycznym (Apollinaire 1913), w którym kompozycja jest silnie zgeometryzowana, barwy czyste, kładzione sucho, bez impastu, scena rozgrywa się w pustej i bezludnej przestrzeni, scharakteryzowanej za pomocą kulisowej architektury (Zagadka godziny, Zagadka jesiennego popołudnia, Wielka wieża, 1912). Lata wojny (1915–18) spędził wspólnie z bratem w Ferrarze, gdzie zaprzyjaźnił się z C. Carrą i de Pisisem. Pittura Metafisica [‘malarstwo metafizyczne’] osiągnęło swoje apogeum, stając się kierunkiem artystycznym; tła architektoniczne zapełniły się przedmiotami codziennego użytku, przedstawianymi jednak w sposób odbiegający od wszelkich reguł czy to fizycznych, czy wymyślonych przez człowieka (Wnętrze metafizyczne 1916–18); pojawiły się pierwsze manekiny, symbolicznych postaci ludzi automatów, bez twarzy (Niepokojące muzy 1916, Wielki metafizyk 1917, Hektor i Andromacha 1917). Zainteresowania metafizyczne De Chirico były mniejsze pod koniec lat 20., choć niejednokrotnie powracał do tej tematyki.
Twórczość po I wojnie światowej
Po wojnie przeniósł się do Rzymu, gdzie po raz pierwszy wystawiał z Carrą; przeszedł wówczas do malarstwa bardziej związanego z tradycją, przy czym często odwoływał się do antyku (Archeolog ok. 1926, Konie biegnące po plaży 1936) i do sztuki baroku (Autoportret w czarnym stroju 1948); pisywał też teoretyczne artykuły publikowane m.in. na łamach „Valori Plastici”. W latach 30. wystawiał na Biennale weneckim, w Mediolanie i Florencji, zaprojektował też scenografię do opery V. Belliniego Purytanie (1933). W 1935–38 przebywał w Nowym Jorku, gdzie zdobył uznanie kolekcjonerów i miał liczne wystawy. Od 1947 aż do śmierci mieszkał w Rzymie, a w swej twórczości odwoływał się do wcześniejszych prac, zwłaszcza malarstwa metafizycznego — stąd liczne repliki i powtórzenia. W różnych okresach malował portrety, a zwłaszcza autoportrety, rzadziej martwe natury, niekiedy pastisze dzieł dawnych mistrzów. W niektórych obrazach Giorgio De Chirico znajduje odbicie cała panorama malarstwa włoskiego XVIII i XIX w. W latach 20. artysta stworzył własną technikę malarską, był autorem poświęconego jej traktatu teoretycznego (1928) oraz innych pism o sztuce. Zmarł 20 XI 1978 w Rzymie.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Chirico Giorgio de, Hektor i Andromacha — Kolekcja prywatna, Mediolanfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
De Chirico Giorgio, Penelopa i Telemach, 1970 — zbiory prywatnefot. J. Kilian/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Chirico Giorgio de, Niepokojące muzy, 1916 — zbiory prywatne fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
De Chirico Giorgio, Tajemnica i melancholia ulicy, 1914 — New Cannan, Kolekcja Stanleya R. Resora, Connecticutfot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia