Chandra

Chandra

[czạ̈ndrə],

pierwotna nazwa AXAF, ang. Advanced X-Ray Astrophysics Facility,

obserwatorium satelitarne zbudowane przez NASA, przeznaczone do obserwacji astr. promieniowania rentgenowskiego;

23 VII 1999 za pomocą amer. wahadłowca Columbia wyniesione na eliptyczną orbitę okołoziemską o perygeum ok. 10 tys. km, apogeum ok. 140 tys. km i okresie obiegu wokół Ziemi ponad 64 godz.; obserwatorium, o masie 4800 kg, składa się z teleskopu rentgenowskiego o średnicy 1,2 m, charakteryzującego się dużą rozdzielczością kątową (0,5") i polem widzenia 1°, oraz z 2 urządzeń do rejestracji obrazów i 2 spektrografów; za pomocą Chandry uzyskano m.in. obrazy odległego Wszechświata, dokonano tzw. głębokich przeglądów galaktycznych i pozagalaktycznych, poznano najbliższe otoczenie supermasywnej czarnej dziury w centrum Galaktyki, zbadano obszary, w których rodzą się nowe gwiazdy, a także pozostałości po gwiazdach kończących swą ewolucję; ogromna wydajność obserwatorim i wielka wartość nauk. uzyskiwanych rezultatów spowodowały, że początkowo planowany na 5 lat okres funkcjonowania teleskopu przedłużono do 2010; nazwa upamiętnia wybitnego astrofizyka hinduskiego S. Chandrasekhara. Chandra wraz z opt. Teleskopem Kosmicznym Hubble’a, kosm. obserwatorium promieniowania gamma Comptona (CGRO) i kosm. obserwatorium podczerwieni Spitzer, tworzy tzw. wielkie kosm. obserwatorium astr. NASA.