Biskupin
 
Encyklopedia PWN
Biskupin,
w. w woj. kujawsko-pomor., w pow. żnińskim (gmina Gąsawa), na Pojezierzu Gnieźnieńskim, nad Jez. Biskupińskim;
ośr. turyst.; szkolne schronisko wycieczkowe. W Biskupinie stwierdzono ślady osadnictwa od epipaleolitu po średniowiecze; 1933 odkryto słynne osiedle obronne (gród) kultury łużyckiej z wczesnej epoki żelaza (ok. 650–550 p.n.e.), użytkowane w 2 fazach — badane do dziś; jest jednym z najlepiej rozpoznanych grodów pradziejowych w Europie; osiedle usytuowane na ówczesnej wyspie Jez. Biskupińskiego (ob. półwysep) zajmowało pow. ok. 2 ha; całość otaczał wielorzędowy falochron, równolegle do niego biegł wał drewniano-ziemny, z bramą wjazdową zwieńczoną wieżą obronno-strażniczą; od bramy do lądu prowadził pomost; w obrębie wałów stały 102 domy drewniane wzniesione w 13 rzędach wzdłuż 11 równoległych ulic moszczonych drewnem, usytuowanych w kierunku wschód-zachód, połączonych 1 ulicą okrężną, która przebiegała u podnóża wału; osiedle zostało zniszczone (faza 1) zapewne w wyniku walk międzyplemiennych, potem odbudowane (faza 2), z zachowaniem założenia planu pierwotnego; opuszczone ok. 550 p.n.e. wskutek podniesienia się poziomu wód jeziora, spowodowanego zmianami klim.; na jego pozostałościach ok. 400 p.n.e. powstało osiedle otwarte; zajęcia ludności: uprawa roli, chów zwierząt, zbieractwo, łowiectwo, rybołówstwo; wysoki poziom reprezentowały: garncarstwo, obróbka rogu i kości, tkactwo, wytwarzanie brązu, ciesiołka. W 1987 odkryto cmentarzysko prawdopodobnie mieszkańców Biskupina. Gród w Biskupinie jest jednym z licznych, podobnych osiedli na Pałukach, Kujawach i we wschodniej Wielkopolsce, oddalonych od siebie o 15–25 km (Izdebno, Jankowo, Sobiejuchy i in.). Obecnie w Biskupinie znajduje się rezerwat archeol. z muzeum (oddział Muzeum Archeol. w Warszawie). Rezerwat (o pow. 21 ha) obejmuje fragment zrekonstruowanego osiedla obronnego w naturalnej skali, budynki gosp. (stajnia i owczarnia). Na jego terenie są prowadzone również prace nad rekonstrukcją technik pradziejowych (tkactwo, garncarstwo, ciesiołka) oraz rozpoczęto eksperymentalną hodowlę tzw. konika pol. i owcy wrzosówki.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Biskupin, wejście do osady, na pierwszym planie pozostałości palisadyfot. B. Kowalewska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Łużycka kultura, naczynia ceramiczne z wytłaczanymi guzami — Muzeum Archeologiczne, Warszawafot. M. Dąbski, M. Kowalewski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia