Bethmann Hollweg Theobald

Bethmann Hollweg

[ḅ:tman h.]

Theobald von, ur. 29 XI 1856, Hohenfinow (Brandenburgia), zm. 2 I 1921, tamże,

polityk niem., z wykształcenia prawnik;

od 1884 w administracji, m.in. 1899–1905 nadprezydent Brandenburgii, 1905–07 min. spraw wewn. Prus, 1907–09 sekr. stanu spraw wewn. Rzeszy; 1909–17 kanclerz Rzeszy i premier Prus; ściśle współpracował z ces. Wilhelmem II, opierał się na kręgach konserwatywno-klerykalnych; w latach poprzedzających I wojnę świat. nie potrafił rozwiązać problemów wewn. (bezskuteczne próby reformy pruskiego prawa wyborczego) ani zewn. Niemiec (nieudane próby zawarcia porozumienia z Wielką Brytanią); w latach wojny wysuwał roszczenia aneksji wobec sąsiadów Niemiec; dążył do zapewnienia Rzeszy spokoju wewn. (tzw. Burgfrieden), m.in. zapowiedzią reform; fiasko kompromisowej polityki B.H. doprowadziło w VII 1917 do jego odwołania na skutek żądań kół wojsk.; autor Betrachtungen zum Weltkrieg (t. 1–2 1919–21).