Barmeńska deklaracja teologiczna

Barmeńska deklaracja teologiczna, niem. Barmer Theologische Erklärung,

tezy teologiczne przyjęte przez opozycyjny niem. Kościół Wyznający na synodzie w Wuppertal-Barmen (31 III 1934).

Stanowiła wyraz sprzeciwu części Niem. Kościoła Ewangelickiego wobec ruchu tzw. Chrześcijan Niem. (Deutsche Christen), który głosił konieczność „germanizacji” i „odjudaizowania” chrześcijaństwa (odrzucenie Starego Testamentu i Listów Pawła jako elementów żydowskich), prezentował Chrystusa jedynie jako bohatera i wzór do naśladowania (odrzucenie teologii krzyża) oraz postulował wprowadzenie do Kościoła zasady wodzostwa (Führerprinzip). Inspiratorem i gł. autorem B.d.t., składającej się z preambuły, 6 tez i zdania końcowego, był K. Barth. Teza I stwierdza, że Jezus Chrystus jest „jedynym słowem Boga”. Teza II proklamuje Chrystusa jako Pana wszystkich dziedzin ludzkiego życia. Tezy III i IV przedstawiają Kościół jako wspólnotę braterską, w której Chrystus jest obecny i działa jako Pan, natomiast urzędy kośc. zostały ustanowione do pełnienia służby powierzonej i nadanej całej wspólnocie. Według tezy V, sprawujący władzę powinni czuwać nad przestrzeganiem prawa i zapewnieniem pokoju, mogą nawet posługiwać się w tym celu groźbą i siłą, Kościół jednak przypomina zarówno rządzącym, jak i rządzonym o ich odpowiedzialności; państwo nie ma prawa całkowicie zawładnąć ludzkim życiem, Kościół zaś nie może stać się organem państwowym. Teza VI podsumowuje, że misja Kościoła polega na przekazywaniu wszystkim ludziom przesłania o wolnej łasce Bożej, a nie na wprzęganiu słowa i dzieł Pańskich w służbę czyichkolwiek samowładczych dążeń, celów i planów. Deklaracja miała duże znaczenie dla wzajemnych stosunków między Kościołami ewangelickimi w Niemczech. Stanowiła pierwsze od czasów reformacji wspólne wyznanie wiary złożone przez przedstawicieli Kościołów luterańskich, reformowanych i unijnych zebranych na synodzie w Barmen. Wyznanie to nie likwidowało jednak różnic dogmatycznych istniejących między tymi Kościołami. Rangę obowiązującego pisma wyznaniowego B.d.t. zyskała tylko w Kościołach tradycji ewangelicko-reformowanej.

Karol Karski

Bibliografia

Barmeńska deklaracja teologiczna, „Studia i Dokumenty Ekumeniczne” 1994 nr 10;

Bekenntnissynode der deutschen Evangelischen Kirche Barmen 1934. Vorträge und Entschließungen, Hrsg. K. Immer, Barmen 1934;

Die Barmer Theologische Erklärung. Einführung und Dokumentation, Hrsg. A. Burgsmüller, R. Weth, Neukirchen 1984.