Aleksander Newski

Aleksander Newski, święty prawosł., ur. ok. 1220, zm. 14 XI 1263, Grodziec,

protoplasta dyn. książąt moskiewskich, władca Nowogrodu Wielkiego od 1236 i księstwa włodzimiersko-suzdalskiego od 1252, dziad Iwana Kality;

1547 kanonizowany; 1240 pokonał Szwedów nad Newą (stąd przydomek) i 1242 rycerzy zakonu inflanckiego (na zamarzniętym jeziorze Pejpus); uznał zwierzchność Mongołów nad Rusią i 1248/49 złożył im hołd; współpraca ze Złotą Ordą wzmocniła pozycję Aleksandra Newskiego i zapewniła mu tron w. ks. kijowskiego (1249) i włodzimiersko-suzdalskiego (1252) oraz poparcie prawosł. Kościoła ruskiego; od schyłku XIII w. otoczony kultem. W 1725 ustanowiono ros., a 1942 sowiecki order Aleksandra Newskiego