filozofii ducha absolutnego
Encyklopedia PWN
autonomia
filoz., socjol., teol. Autonomia to niezawisłość woli lub sumienia wykluczająca zależność od determinującego wpływu oddziałujących „z zewnątrz” (zatem heteronomicznych) czynników empirycznych, mających źródło w różnie ujmowanym prawodawstwie Bożym (teonomia) albo pochodzących od jakiegokolwiek autorytetu lub władcy (np. polityczna). W rozumieniu mocniejszym autonomia oznacza możliwość ustanawiania przez podmiot moralny własnych reguł postępowania, przeciwstawianych zarówno empirycznej heteronomii, jak i teonomii; jest traktowana jako centralna kategoria uzasadniająca próby budowania moralności bez etyki przez osoby odpowiedzialne, bo korzystające z autonomii (jak w koncepcjach „moralności ponowoczesnej”, np. u Z. Baumana). W ujęciu słabszym autonomia jest kojarzona nie tyle z wolą, co z sumieniem (lub rozumem praktycznym) podmiotu moralnego, który może samodzielnie ustalać reguły postępowania albo na zasadzie wolności, albo przez uzgodnienie przyrodzonych skłonności i niesprzecznych z nimi obowiązków, odkrywanych raczej niż konstytuowanych przez rozum praktyczny.
[gr., ‘samorząd’],
wł. filozof, krytyk literacki, liberalny publicysta i polityk;
pedagog; przedstawiciel pedagogiki i filozofii kultury.
brytyjski filozof, historyk i ekonomista, przedstawiciel brytyjskiego oświecenia.
idea
jedno z głównych pojęć filozofii wprowadzone przez Platona.
[gr. idéa ‘to, co widoczne’, ‘kształt’, ‘wyobrażenie’, ‘postać’, ‘wzór’, ‘przedstawienie’, ‘przeżycie świadome’],
specyficznie polska postać mesjanizmu, wyznaczająca narodowi polskiemu misję zbawienia ludzkości i funkcję duchowego przywódcy — Mesjasza innych narodów.
