Przyszła kryska na matyska

Przyszła kryska na matyska,

polskie przysłowie, znane już co najmniej w XVII w.;

imię Matysek jest zdrobniałą formą Matiasa (Matiasza), wywodzącego się, podobnie jak Maciej (Maciek), od biblijnego imienia Mathia. Oba te imiona (Matias i Maciej) były bardzo popularne wśród ludności wiejskiej, już w XVI w. stały się synonimem chłopa, zwłaszcza prostackiego i gruboskórnego. Jednocześnie imiona te nadawano kotom (na Podhalu konie często są nazywane Kuba, w Rosji koty — Waśka), z czasem, pisane małą literą, stały się ich synonimami. W takim znaczeniu matysek występuje w bajce F. Morawskiego Kot i szczur stary („Przyszła kryska na matyska i oto dynda”) a matias w przysłowiu „Dobra psu mucha, a matiaszowi płotka”. Kryska oznacza oczywiście śmierć (koty uważano za zwierzęta wyjątkowo sprytne, wywijające się z wielu opresji, stąd tragiczny finał jego wyczynów oznacza „doigrał się”, w dawnej Polsce, jeśli kota uznano za domowego szkodnika, bezlitośnie wieszano).