Mickiewicz Adam, Farys, kasyda na cześć Emira Tadż-Ul-Fechra ułożona

Mickiewicz Adam, Farys, kasyda na cześć Emira Tadż-Ul-Fechra ułożona, Janowi Kozłow na pamiątkę przypisana

Poemat (1828) Adama Mickiewicza będący hołdem dla Wacława Rzewuskiego, który zyskał wśród Arabów przydomek Emir. Tytułowy farys, to jeździec arabski, symbolizujący romantyczną niezależność i indywidualizm. Nawiązuje do formy poematu arabskiego, złożonego z części lirycznej, opisowej i pochwalnej (lub satyrycznej) — poeta cytuje tłumaczony przez siebie wiersz arabski: Czarny mój rumak jak burzliwa chmura,/ Gwiazda na czole jego jak jutrzeńka błyska,/ Na wolę wiatrów puścił strusiej grzywy pióra./ A nóg białych polotem błyskawice ciska.

Poeta tworzy obraz gwałtownego ruchu, szalonego pędu bez ograniczeń jak prawdziwa wolność. Powtarza niczym refren: Pędź latawcze białonogi!/ Sępy z drogi, chmury z drogi!

Jeździec ujarzmia przyrodę, panuje nad przestrzenią, osiągając pełne zespolenie z naturą i bezkresem — w ramiona bierze niebo:

Jak pszczoła topiąc żądło i serce z nim grzebie,/ Tak ja za myślą duszę utopiłem w niebie!

Wschodni pejzaż i symbolika tworzą tło do stworzenia bohatera romantycznego, obdarzonego mocą niemal Konrada — Farys to zapowiedź ekspresji i sensu Wielkiej Improwizacji. Mickiewicz cenił ten poemat — aż dwukrotnie tłumaczył go na francuski. Arabski przekład poematu w ojczyźnie kasydy został uznany za arcydzieło.

Tomasz Miłkowski