Kraków, Sukiennice

fot. A. Szymański, L. Wawrynkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Kraków, Sukiennice

rodzaj budowli — sukiennice

architekci — m.in. Giovanni Maria Padovano, Santi Gucci

daty — XIV–XIX w.

lokalizacja — Kraków, Rynek Główny

Renesansowo-neogotycka hala targowa, usytuowana pośrodku krakowskiego rynku.

Pierwotne sukiennice krakowskie były dwoma rzędami kramów sukienniczych, stojących po obu stronach wąskiej uliczki na osi ulic Św. Jana i Brackiej. Powstały rychło po lokacji miasta w drugiej połowie XIII w. Za rządów Kazimierza III Wielkiego ich miejsce zajęła gotycka hala o długości ponad 100 metrów (1342–95). W 1555 r. sukiennice spłonęły. Ich odbudową kierował architekt Gianmaria Mosca zw. Padovano, który długi pogrążony dach skrył za wysoką attyką renesansową, a właśnie owa piękna attyka z kamiennymi maszkaronami, wyrzeźbionymi przez młodego wówczas Santi Gucciego, stanowi dziś o urodzie i wartości budowli.

W hali odbywały się uroczystości organizowane przez władze miasta, rezydujące w pobliskim ratuszu (pozostała z niego tylko wieża), m.in. powitanie księcia Józefa Poniatowskiego w 1809 r., który oswobodził miasto spod austriackiego zaboru. W pierwszej połowie XIX w. rozebrano większość wśródrynkowej zabudowy co uwypukliło zaniedbanie i zniszczenie sukiennych kramów. Dzieła restauracji podjął się architekt Tomasz Pryliński. W latach 1875–79 miejsce rozebranych zewnętrznych części kramów zajęły neogotyckie krużganki. Na poprzecznej osi sukiennic stanęły ryzality. Na piętrze podzielonej sklepieniem hali umiejscowiono muzeum-galerię obrazów. Główna sala od tytułu obrazu Jana Matejki nazywa się Salą Hołdu Pruskiego. Silnie przekształcone w XIX w. krakowskie sukiennice są jednak największym i najlepiej zachowanym tego typu budynkiem w Polsce.

Kraków, Sukiennice, 2. poł. XIV–XVI w.

Matejko Jan, Hołd Pruski, 1882 — Sukiennice, Muzeum Narodowe, Kraków

Kraków, Sukiennice, attyka renesansowa (grzebieniowa)

Kraków, Sukiennice, 1556–60

Kraków, Sukiennice (z prawej widoczny budynek ratusza)

Kraków, Sukiennice, 2. poł. XIV w.