Astipalea

fot. M. Jędrusik/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Astipalea — „motyl” bez węży

rodzaj — wyspa

nazwa — Astipalea, gr. Αστυπάλαια

państwo — Grecja

położenie — Morze Egejskie, archip. Dodekanez

powierzchnia — 95 km²

Zajmująca 95 km² Astipalea należy do archipelagu Dodekanez na Morzu Egejskim. W starożytności i wiekach średnich była pożądana przez różne państwa, m.in. Rzym, Bizancjum, Wenecję, Turcję. Później oddalenie od Aten sprzyjało uczynieniu z niej miejsca wygnania. Dziś przybywają na nią wybrańcy losu, przyciągani przez wyjątkowo oryginalne cechy środowiska przyrodniczego. Krajobraz wyspy nie należy jednak do szczególnie pociągających. Znaczną część Astipalei pokrywają suche zarośla przechodzące w półpustynię. Niezbyt szerokie piaszczyste plaże zajmują tylko niewielkie skrawki wybrzeża. Cechą szczególną wyspy jest obecność licznych zajęcy i całkowity brak węży. To jedyna taka wyspa na Morzu Śródziemnym. Polowania na zające są jedną z atrakcji, a potrawka z zająca jest specjalnością miejscowej kuchni.

Nie brak na Astipalei zabytków. Szczególnie interesujące są ruiny zamku zakonu Kawalerów Mieczowych oraz przedziwna architektura Hory — głównego osiedla wyspy. W kilku monasterach rozsianych po różnych częściach wyspy można nawet nocować.

Kształt wyspy przypomina oglądanego z góry motyla: zachodnie „skrzydło” jest wyższe (do 482 m n.p.m.), wschodnie — niższe (do 366 m n.p.m.). U nasady zachodniej części znajduje się największe osiedle wyspy — Hora (Astipalea), a u jej podnóża port — Skala. Tam mieszka większość ludności. Komunikacja między Horą a wnętrzem wyspy jest niezwykle uboga. Do wielu osad można dotrzeć jedynie pieszo, motorowerem lub samochodem terenowym.

Podstawowym zajęciem ludności jest rybołówstwo. Niemal wszystkie złowione owoce morza spożywa się na miejscu. Mniejsze znaczenie ma rolnictwo. Mało żyzne pola nadają się na pastwiska dla owiec i kóz. Pod uprawy kukurydzy, winorośli, cytrusów i warzyw wykorzystuje się niewielkie równiny na zachodzie, ale największym obszarem rolniczym jest równina Maltezana na wschodzie. Stopniowo rośnie znaczenie turystyki.

Maciej Jędrusik

Dodekanez, wyspa Astipalea, na pierwszym planie miasto Astipalea (Grecja)