zróżnicowanie społeczne

zróżnicowanie społeczne, dyferencjacja społeczna,

socjol. pojęcie odnoszące się do faktu występowania różnic między ludźmi, kategoriami i grupami społ. i ich odmiennego usytuowania w strukturze społ.;

Podstawowe różnice społ. występują na poziomie makrostruktur. Wynikają z różnic płci, wieku, miejsca i roli w podziale pracy, wykonywanego zawodu, poziomu wykształcenia, statusu materialnego i stylu życia. Odpowiednio do tych podziałów wyodrębniają się rozmaite kategorie społ., grupy zaw., warstwy i klasy. Niektóre podziały są bardziej sztywne, inne mniej, np. przynależność do kasty lub feudalnego stanu trudno zmienić: są oddzielone od siebie trwałymi barierami, a ich miejsce w strukturze społ. jest ściśle określone. Istnieje zasadnicza różnica między tradycyjnymi systemami (np. kastowym czy stanowym), w których pozycja społ. jednostki jest dziedziczna, usankcjonowana prawnie i przypisana (R. Linton, T. Parsons), a nowoczesnymi społeczeństwami, w których jest ona osiągana, tj. zależy w znacznym stopniu od samodzielnych poczynań jednostek, posiadanych przez nie umiejętności, zdolności, kwalifikacji zaw. i determinacji w dążeniu do celu.