termoregulacja

termoregulacja

[gr.-łac.],

biol. utrzymywanie temperatury ciała w zakresie niezbędnym dla prawidłowego przebiegu procesów biologicznych przy zaangażowaniu mechanizmów fizjologicznych (termoregulacja fizjologiczna) i odpowiednich form zachowania się (termoregulacja behawioralna).

U zwierząt stałocieplnych (stałocieplność) termoregulacja jest bardzo precyzyjna dzięki wyspecjalizowanym ośrodkom w mózgowiu i rdzeniu kręgowym wykrywającym niewielkie zmiany temperatury krwi oraz uruchamiającym reakcje termoregulacyjne. Mechanizm ten zapewnia utrzymanie temperatury ciała na względnie stałym poziomie niezależnym od temperatury otoczenia. Główny ośrodek termoregulacji znajduje się w przedniej części podwzgórza; pobudzenie tego ośrodka przez wzrost temperatury krwi o 0,1–2°C, przy dopływie impulsów z termoreceptorów skóry, nasila czynności prowadzące do utraty ciepła z organizmu: rozszerzenie naczyń krwionośnych skóry, pocenie, dyszenie. Pobudzenie położonego w tylnej części podwzgórza ośrodka zachowania oraz produkcji ciepła (przy ochłodzeniu organizmu) powoduje skurcz naczyń krwionośnych skóry. Dodatkowy ośrodek termoregulacji znajduje się w rdzeniu kręgowym. Wykrywa on zmiany temperatury krwi o kilka stopni C.