tatarska literatura,
literatura obejmująca piśmiennictwo Tatarów kazańskich i Tatarów krymskich.
tatarska literatura
Encyklopedia PWN
z tego okresu pochodzą anonimowe utwory poet., gł. o treści rel., przeniknięte ideami sufizmu oraz epos bohaterski Sajadiego Babachan destany; w XVI w. powstały poematy dydaktyczne Muhamedjara; poezja tatar. XVII–XVIII w. pozostawała pod wpływem literatury tur., gł. mistycznej; w XVIII w. powstał pierwszy utwór podróżniczy Ismagila-agi; współcz. język lit. ukształtował się w XIX w.; jednym z jego gł. twórców był K. Nasyri; ukazały się pierwsze powieści i dramaty nawiązujące do doświadczeń XIX-wiecznej realist. literatury rosyjskiej. Nowy etap rozwoju literatury nastąpił po rewolucji 1905–07 — zaczęła wówczas przeważać tematyka społ., zwłaszcza w twórczości G. Tukaja, G. Kamala, M. Gafuriego; powstały lewicowe i liberalne pisma tatar. (m.in. 1908 satyr. „Jaszen”). Od utworzenia Tatar. ASRR (1920) w literaturze Tatarów kazańskich dominowały utwory odzwierciedlające proces przemian polit., społ. i obyczajowych; czołowi prozaicy, m.in.: G. Baszyrow, A. Absalomow, dramatopisarze, m.in.: N. Isanbet, R. Iszmuratow, poeci, m.in.: M. Fajzi, M. Dżalil. Młodsze pokolenie twórców reprezentują m.in. prozaicy: A. Rasich, E. Kasymow, A. Gilazow, G. Achmedow, oraz poeci: R. Fajzulin, R. Charisow. Literatura Tatarów krymskich wywodzi się z twórczości uprawianej na dworze chanów XV–XVI w., wzorowanej na literaturze tur.; wybitnym jej przedstawicielem był Gazi Girej, pseud. Bora; powstawały też anonimowe utwory hist., antologie poet., poezje lud., eposy bohaterskie (Edige, Czora Batyr). Po przyłączeniu Krymu do Rosji (1783) była kontynuowana anonimowa twórczość poetycka. W XX w. zaczęły się rozwijać dramat (A. Ozenbaszły) i proza (A. Hilmi). Międzywojenną literaturę Tatarów krymskich reprezentują poeci, m.in. A. Łatifzade, Ipczi, E. Szemizade; po II wojnie świat. rozgłos zdobyły powieści i opowiadania Sz. Aladina, J. Bołata, T. Daghadży, poezje R. Cholile, S. Emina; literatura tatar. rozwija się również na emigracji: w Turcji i Niemczech.
