tanzimat
 
Encyklopedia PWN
tanzimat
[tur., ‘zmiany’, ‘reformy’],
tanzımat,
nazwa okresu reform w Turcji 1839–70;
reformy te miały zapobiec rozpadowi imperium osmańskiego przez przekształcenie go w nowoczesne państwo, a przygotowali je: M. Reşid Paşa, Ali Paşa, Fuad Paşa, Mithat Paşa i in.; opierali się oni gł. na wzorach francuskich. Początkiem tanzimatu było ogłoszenie 1839 w Gülhane (park pałacu sułtańskiego Topkapi w Stambule) dekretu sułtana Abdülmecida I; gwarantował on poddanym wszystkich wyznań bezpieczeństwo życia i majątku, zapowiadał regularny pobór do wojska i ustalony czas trwania służby wojsk., uregulowanie podatków oraz zniesienie systemu ich dzierżawy. Zapowiedziane reformy potwierdził i rozszerzył 1856 nowy edykt sułtański, który przyznawał przywileje niemuzułm. gminom wyznaniowym, zezwalał na założenie banków, budowę dróg i rozwój handlu — za pomocą kapitału europejskiego. Wprowadzeniu reform sprzeciwiały się koła rel.-feudalnych, mimo to wyd. wiele ustaw o reorganizacji sądów, administracji, finansów i oświaty; za Abdülhamida II (1876–1909) odstąpiono od reform. Rezultatem tanzimatu było stworzenie warunków do rozwoju przedsiębiorstw przem., świeckiego nauczania różnych szczebli oraz rozwój literatury, nauki i kultury.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia