rzymski dom

rzymski dom,

rodzima forma domu w staroż. Rzymie — prostokątny budynek, nakryty czterospadowym dachem;

główne pomieszczenie stanowiło atrium, wokół którego były rozmieszczone mniejsze izby. Do II w. p.n.e. domy były najczęściej drewniane, później murowano je z cegły; od okresu republikańskiego w domach ludzi zamożnych wokół dziedzińca znajdowały się kubikula, często na 2 kondygnacjach, służące m.in. jako sypialnie, oraz tryklinia — jadalnie; wejście do atrium prowadziło z ulicy poprzez korytarz (łac. fauces); na wprost wejścia było umieszczone tablinum, w którym pan domu (łac. dominus) przyjmował gości, a także klientów, zobowiązanych do porannego pozdrowienia (łac. salutatio) swojego patrona; pod wpływem kultury gr. domy z atrium poszerzano od II w. p.n.e. o perystyle, często z ogrodami i fontannami, wokół których umieszczano przestronne pomieszczenia recepcyjne (łac. oecus, exedra); zamożne domy, czasami nawet z prywatnymi łaźniami (łac. balnea), ozdabiano malowidłami ściennymi (pompejańskie malarstwo), mozaikami podłogowymi, których tematyka najczęściej wywodziła się z kręgu mitologii i kultury gr., a niekiedy będącymi wręcz kopiami znanych dzieł gr. (Aleksandra mozaika). Mieszkańcy miast, którzy nie potrzebowali domu z atrium czy perystylem lub nie mogli sobie pozwolić na niego, posiadali albo wynajmowali kilkupokojowe mieszkania w wielopiętrowych domach (insula), znanych m.in. z Ostii i Rzymu; natomiast drobni rzemieślnicy mieszkali w pokoikach i na antresolach swoich warsztatów i sklepów (taberny).