rzeżączka

rzeżączka, gonorrhoea, tryper,

jedna z najczęściej występujących chorób przenoszonych drogą płciową, wywoływana przez dwoinki rzeżączki (gonokoki);

zakażenie najczęściej przez kontakt płciowy; matka chora na rzeżączkę może zakazić noworodka, u którego rozwija się rzeżączkowe zapalenie spojówek, prowadzące do ślepoty. U mężczyzn rzeżączka objawia się po 2–5 dniach od zakaźnego kontaktu, w postaci ropnego wycieku z cewki moczowej, bolesnego oddawania moczu i bolesnych wzwodów prącia; rzeżączka nie leczona lub leczona niewłaściwie przechodzi w stan przewlekły, z niewielkim wyciekiem z cewki moczowej oraz powikłaniami w postaci zwężenia cewki moczowej, zapalenia gruczołu krokowego, zapalenia najądrza. U kobiet rzeżączka ma zwykle przebieg utajony i w okresie ostrym objawia się upławami oraz pieczeniem podczas oddawania moczu; w stanie przewlekłym zakażeniem jest objęta cewka moczowa, szyjka macicy, a także dochodzi często do zapalenia błony śluzowej macicy i przydatków, co prowadzi do niepłodności. Na tle rzeżączki zdarza się (u obu płci) zapalenie stawów (m.in. kolanowego, łokciowego). Leczenie (w Polsce przymusowe) antybiotykami (lekiem z wyboru jest penicylina). W zapobieganiu najważniejsze znaczenie ma wczesne wykrywanie i właściwe leczenie osób stanowiących źródło zakażenia, unikanie przygodnych stosunków płciowych, stosowanie prezerwatyw.