ruten

wyk. A. Dukata/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

ruten, Ru, ruthenium,

pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 44;

Symbol: Ru

Nazwa łacińska: Ruthenium

Liczba atomowa: 44

Pierwiastek promieniotwórczy: nie

Grupa układu okresowego pierwiastków: 8 — żelazowce

Odkrycie: 1844

Odkrywca: Claus Carl Ernst

względna masa atomowa 101,07; r. należy do grupy żelazowców; jest twardym, kruchym metalem o srebrzystym połysku z odcieniem niebieskawym; temperatura topnienia 2310°C, temperatura wrzenia 3900°C, gęstość 12,41 g/cm³; odporny chemicznie, zaliczany do metali szlachetnych; roztwarza się w gorącej wodzie król. i w stopionych mocnych zasadach; ogrzewany w stanie sproszkowanym łączy się bezpośrednio m.in. z tlenem, fluorem, chlorem, siarką; w związkach występuje na stopniach utlenienia od I do VIII (najtrwalsze: III i IV); tworzy związki koordynacyjne. W przyrodzie występuje w niewielkiej ilości, gł. w platynie rodzimej oraz towarzyszy palladowi i niklowi w rzadkich minerałach. Stosowany gł. do utwardzania stopów platyny i palladu, także jako składnik stopów nadprzewodzących (np. z molibdenem) oraz katalizatorów; ditlenek RuO₂ jest stosowany jako katalizator oraz w technologii materiałów mikroelektronicznych (układy o bardzo wysokim stopniu scalenia). Ruten odkrył 1844 C.E. Claus.