pleograf
aparat film. skonstruowany przez Kazimierza Prószyńskiego 1894–95 (pierwsze tego rodzaju urządzenie powstałe na ziemiach pol.).
[gr.],
pleograf
Encyklopedia PWN
P., podobnie jak kinematograf, był zarówno kamerą, jak i projektorem film.; przystosowany do celuloidowej taśmy film. z otworami perforacyjnymi między klatkami film. (wymiary kadru 45 × 38 mm); mechanizm przesuwu taśmy był napędzany ręcznie, za pomocą korbki; skomplikowana budowa p. ograniczała jego praktyczne zastosowanie; dokuczliwą wadę — migotanie światła w aparacie podczas projekcji — Prószyński wyeliminował w udoskonalonym modelu (1899), zw. biopleografem. Moment wynalezienia p. uważa się za początek pol. kinematografii — od 1895 był on wykorzystywany przez wynalazcę do realizacji krótkich film. aktualności; w celu komercyjnej eksploatacji p. (właśc. biopleografu) Prószyński założył Tow. Udziałowe „Pleograf”, które 1902–03 wyprodukowało wiele krótkich filmów dokumentalnych i fabularnych, m.in.: Ulica Franciszkańska, Przed pomnikiem Mickiewicza w Warszawie, Ślizgawka w Łazienkach, Powrót birbanta (z K. Junoszą-Stępowskim).
