płaca sprawiedliwa

płaca sprawiedliwa,

ekon. pojęcie ekonomii normatywnej, określające wynagrodzenie pobierane za czynności wykonywane na rzecz społeczeństwa;

idea płacy sprawiedliwej jest związana z pojęciem „ceny sprawiedliwej” (iustum pretium), stanowiąc dopełnienie tego pojęcia ze względu na godność danego zawodu czy miejsce w danej strukturze społecznej. Płaca była uznawana za sprawiedliwą, jeżeli zapewniała godne życie, na poziomie właściwym dla statusu społecznego osoby, dla której była wynagrodzeniem; naruszenie tej zasady miało oznaczać zachwianie ładu społecznego i poczucia bezpieczeństwa, stąd też władza tworzyła ideologię uprawomocniającą dany system podziału bogactwa społecznego. Idea feudalnej drabiny społecznej, stworzona przez myśl średniowieczną, jest przykładem teoretycznego uzasadnienia sprawiedliwości istniejącego systemu podziału produktu społecznego; płaca nie była jeszcze wówczas kategorią rynkową, dlatego też była traktowana normatywnie, zgodnie z duchem sprawiedliwości ściśle powiązanej z ustaloną hierarchią społeczną. W społeczeństwach socjalistycznych, płaca sprawiedliwa była również związana z ideą sprawiedliwości społecznej; władze państwowe ustalały centralnie system wynagrodzeń podkreślający hierarchię zawodów wg ich wkładu w budowę i umacnianie systemu socjalistycznego. W gospodarce rynkowej idea ta zanika, ustępując miejsca pojęciu płacy rynkowej; odtąd też rynek weryfikuje przydatność danego zawodu dla społeczeństwa.