pedagogika wczesnoszkolna,
dyscyplina pedagogiki zajmująca się teorią edukacji wczesnoszkolnej i kształceniem zintegrowanym oraz oddziaływaniami wychowawczymi na dziecko w pierwszych klasach szkoły podstawowej;
pedagogika wczesnoszkolna
Encyklopedia PWN
p.w. ma charakter ogólny, syntetyzujący wiedzę w zakresie pracy wychowawczej i dydaktycznej, rozpatruje cele, treści, metody, formy i środki pracy nauczyciela z dziećmi w młodszym wieku szkolnym; jej częścią jest metodyka nauczania zintegrowanego w klasach I–III (nauczanie początkowe). Prekursorami założeń teoret. edukacji początkowej, z uwzględnieniem psychol. uwarunkowań rozwoju dziecka, byli na pocz. XIX w.: A. Bell, J. Lancaster i J.H. Pestalozzi; istotny wkład do teorii i praktyki edukacji wczesnoszkolnej wnieśli: O. Decroly, K. Linke, M. Montessori, C. Freinet, w Polsce w tym okresie: J.W. Dawid, E. Estkowski czy K. Promyk (K. Prószyński). Współczesna koncepcja p.w. nawiązuje do idei nauczania całościowego, zwłaszcza do koncepcji ośrodków zainteresowań Decroly’ego oraz nauczania łącznego K. Linkego. Cechą charakterystyczną jest podejście integracyjne dotyczące: 1) treści kształcenia (przyjmuje się gł. rolę jednego z przedmiotów spośród edukacji polonistycznej, mat., środowiskowej, plast., muz. czy techn.); 2) celów kształcenia (łączna realizacja celów poznawczych i wychowawczych); 3) metod (w procesie edukacji wykorzystuje się metody ilustracyjno-podające, problemowe, praktyczne i waloryzacyjne); 4) organizacji nauczania (dzieciom zapewnia się m.in. swobodę miejsca i czasu uczenia się, wprowadza się zróżnicowane formy aktywności poznawczej); 5) środowiska (integralna edukacja dzieci pełnosprawnych z dziećmi o zaburzonym rozwoju; integracja oddziaływań szkoły, domu rodzinnego i in. środowisk). Przedstawicielami współczesnej p.w. w Polsce są m.in.: M. Cackowska, M. Jakowicka, R. Więckowski, S. Guz, J. Kujawiński, B. Wilgocka-Okoń, W. Puślecki. W 1998 powstał przy Kom. Nauk Pedag. PAN Zespół Nauczania Początkowego i Wychowania Przedszkolnego, którego celem jest rozwijanie teorii i upowszechnianie praktyki w zakresie p.w.
Bibliografia
Teoretyczne odniesienia i praktyczne rozwiązania w pedagogice wczesnoszkolnej, red. S. Palka, Katowice 1994;
I. Adamek Podstawy edukacji wczesnoszkolnej, Kraków 1997;
R. Więckowski Pedagogika wczesnoszkolna, wyd. 3, Warszawa 1998;
Kształcenie wczesnoszkolne na przełomie tysiącleci, red. W. Puślecki, Warszawa 2000.
