patologia
nauka o przyczynach chorób, mechanizmach ich rozwoju i przebiegu, objawach i skutkach;
[gr. páthos ‘choroba’, ‘cierpienie’, lógos ‘słowo’, ‘nauka’],
patologia
Encyklopedia PWN
w szerszym ujęciu obejmuje wiele nauk med. podstawowych, jak: mikrobiologię, serologię, immunologię, anatomię i fizjologię patologiczną, patologię molekularną, również liczne zagadnienia z różnych działów medycyny klinicznej, wchodzących w zakres patologii szczegółowej; pot. patologię rozumie się jako fizjologię patolog. (patofizjologia) i anatomię patologiczną (patomorfologia), działy patologii badające inną stronę tego samego procesu: choroby oraz patogenezę — naukę o warunkach rozwoju choroby.
Zagadnieniami składającymi się na pojęcie „patologia” zajmowano się już w starożytności; Hipokrates stworzył teorię humoralną powstawania chorób, w XVI w. J. Fernel wprowadził pojęcie patologii w nowoczesnym rozumieniu. Rozwój nauk biol., zwłaszcza anatomii i fizjologii, przyczynił się do rozwoju patologii; w XVIII w. G.B. Morgagni stworzył podstawy anatomii patologicznej, w XIX w. X. Bichat zwrócił uwagę na związek choroby ze zmianami w tkankach, R. Virchow stworzył podstawy cytopatologii (patologia komórkowa), a badania C. Bernarda rozwinęły patofizjologię doświadczalną. Najstarsze stowarzyszenie patologów powstało 1897 w Niemczech; od 1906 działa Pathological Society of Great Britain and Ireland; 1964 powstało European Society of Pathology; od 1893 jest wyd. „Journal of Pathology and Bacteriology”. Obecnie patologia obejmuje ogromną liczbę zagadnień, przy czym dawny podział na patomorfologię i patofizjologię traci znaczenie wobec konieczności wiązania postaci i czynności zmienionych chorobowo elementów. W Polsce prace badawcze są prowadzone w akad. med. oraz w niektórych instytutach PAN i instytutach resortu zdrowia. Udział uczonych pol. w rozwoju patologii datuje się od badań J. Strusia (XVI w.), poźniej m.in.: N. Bętkowskiego i A. Biesiadeckiego (XIX w.), T. Browicza (przeł. XIX i XX w.), W. Brodowskiego, E. Przewoskiego, J. Hornowskiego, L. Paszkiewicza, J. Laskowskiego, J. Groniowskiego, S. Ciechanowskiego (XX w.). W 1958 powstało Pol. Tow. Anatomopatologów (Paszkiewicz), wydające kwartalnik „Patologia Polska” (od 1950).
