odkurzacz

odkurzacz,

urządzenie do usuwania kurzu i in. zanieczyszczeń z powierzchni podłóg, dywanów, mebli itp. przez wsysanie (wciąganie zanieczyszczeń strumieniem powietrza o ciśnieniu obniżonym względem ciśnienia otoczenia) do pojemnika.

Odkurzacze dzieli się na domowe, z silnikami o mocy do 2 kW, oraz przem., o mocach większych. Typowy odkurzacz domowy składa się z: obudowy z otworem wlotowym do mocowania węży elastycznych, ssawek itp., silnika elektr., turbiny powietrznej oraz elementu zatrzymującego wciągnięte zanieczyszczenia — porowatego worka (z tkaniny, papieru), zbiornika z wodą lub filtra cyklonowego; oczyszczone powietrze jest odprowadzane na zewnątrz; współczesne odkurzacze u wylotu powietrza mają często zainstalowany filtr zapobiegający ponownemu emitowaniu w powietrze drobnego kurzu i alergenów; ssawki mogą być wyposażone w turboszczotkę do trzepania dywanów lub ich prania na mokro.

Pierwsze odkurzacze, w których ręcznie pompowano powietrze, pojawiły się 1869 w USA; 1901 Brytyjczyk H.C. Bothe rozpoczął produkcję przewoźnych odkurzaczy napędzanych silnikiem parowym lub spalinowym; pierwszy przenośny odkurzacz elektryczny wynaleziono 1905 w USA. Odkurzacze wodne („kubełkowe”) mogą zbierać zarówno ciała stałe, jak i płyny. Odkurzacze cyklonowe rozpowszechniły się w latach 90. XX w.; wciągnięte powietrze porusza się w nich po zacieśniającej się spirali; czastki zanieczyszczeń są odrzucane na zewnątrz strumienia powietrza przez siłę odśrodkową, wytracają energię na skutek ruchu wirowego i opadają na dno zbiornika; odkurzacze te nie wymagają worka, a ich efektywność nie zmniejsza się w miarę napełniania.

Stosowane są także systemy centralnego odkurzania — montowane na stałe w domach i zakładach przem., oraz odkurzacze samobieżne — roboty odkurzające, samodzielnie poruszające się po mieszkaniu. Systemy centralnego odkurzania składają się z centralnej jednostki ssącej (umieszczonej np. w piwnicy), instalacji rurowej w budynku oraz gniazd ssących różnych typów w ścianach i podłogach; do gniazd podłącza się wąż giętki i ssawki. Odkurzacze centralne charakteryzują się większą siłą ssania i cichszą pracą od przenośnych, zużywają mniej energii i nie wydmuchują do atmosfery domu alergenów i mikroorganizmów.