narciarstwo,
dziedzina sportu, turystyki i rekreacji, obejmująca wiele odmian, których wspólną cechą jest poruszanie się na nartach.
narciarstwo
Encyklopedia PWN
Jako dziedzina sportu obejmuje m.in. narciarstwo klasyczne: biegi narciarskie, dwubój zimowy, dwubój klasyczny i skoki narciarskie; narciarstwo alpejskie: slalom (specjalny, gigant, supergigant, równoległy), zjazd i kombinację alpejską; narciarstwo akrobatyczne: balet na nartach, skoki akrobatyczne, jazda po muldach i kombinacja; narciarskie biegi na orientację (rozpowszechnione gł. w Skandynawii).
Narciarstwo jako sposób poruszania się po śniegu (za pomocą drewnianych desek) jest znane od ok. 4 tys. lat p.n.e., o czym świadczą wykopaliska i rysunki naskalne (gł. w Skandynawii); w średniowieczu rozpowszechniło się narciarstwo do celów myśliwskich, w czasach nowoż. także do celów wojsk.; 1767 w Oslo przeprowadzono pierwsze zawody (dla wojskowych) w biegach narciarskich; 1843 w Tromsø zorganizowano pierwszy publiczny bieg narciarski; dynamiczny rozwój narciarstwa jako dziedziny sportu rozpoczął się od poł. XIX w., kiedy rozpowszechniono je w górskich rejonach środkowej Europy (tzw. narciarstwo alpejskie); 1879 pierwsza publiczna demonstracja nart (tzw. desek szwedzkich) na Wystawie Powszechnej we Francji; najbogatsze zbiory dotyczące historii narciarstwa znajdują się w Szwajc. Muzeum Gimnastyki i Sportu w Bazylei oraz w Muzeum Nart w Oslo.
Narciarstwo jest gł. częścią zimowych igrzysk olimpijskich; 1924 Tydzień Sportów Zimowych (w narciarstwie klas.) w Chamonix (ob. Chamonix-Mont-Blanc) został uznany za I Zimowe Igrzyska Olimpijskie i I Mistrzostwa Świata; w tym samym roku powstała Międzynarodowa Federacja Narciarska (Fédération Internationale de Ski, FIS); 1936 do programu olimpijskiego wprowadzono narciarstwo alpejskie (od 1931 mistrzostwa świata w narciarstwie alpejskie), 1988 — narciarstwo akrobatyczne (dyscyplina pokazowa, od 1978 mistrzostwa świata); od 1967 jest rozgrywany Puchar Świata w narciarstwie alpejskim, od 1974 — w narciarstwie klas., od 1984 — w narciarstwie akrobatycznym. W Polsce 1907 powstały pierwsze kluby: Karpackie Tow. Narciarzy we Lwowie oraz Zakopiański Oddział Narciarzy, przekształcony później w Sekcję Narciarską Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego; 1919 powstał Polski Związek Narciarski; 1920 odbyły się pierwsze mistrzostwa Polski; budowano nowe trasy i obiekty sport. (m.in. 1925 skocznia narciarska Krokiew w Zakopanem). Do 2004 polscy narciarze klasyczni wywalczyli: 1 tytuł mistrza olimpijskiego — skoczek W. Fortuna (1972), 1 tytuł wicemistrza olimpijskiego — skoczek A. Małysz (2002), oraz 4 tytuły mistrzów świata — biegacz J. Łuszczek (1978) i skoczek Małysz (2001 i 2-krotnie 2003). Małysz zwyciężył też 3-krotnie w klasyfikacji końcowej Pucharu Świata w skokach (2001, 2002, 2003). W okresie międzywojennym duże sukcesy odnosili ponadto: B. Czech i S. Marusarz (wicemistrz świata w skokach, 1938); w powojennym m.in.: F. Gąsienica-Groń (brązowy medal olimpijski w kombinacji klas., 1956), A. Łaciak (wicemistrzostwo świata w skokach, 1962); inni znani polscy narciarze tego okresu to m.in.: S. Gąsienica-Daniel, J. Staszel, S. Hula, P. Fijas.
Narciarstwo jest jednym z najpowszechniej uprawianych sportów; 1900 zbudowano pierwszy wyciąg narciarski (w Niemczech), który zapoczątkował bardzo dynamiczny rozwój rekreacyjnego narciarstwa alpejskiego oraz ośr. sport. (w Polsce m.in. Zakopane, Szczyrk, Karpacz); do rozwoju rekreacyjnego narciarstwa klas. przyczyniły się masowe biegi narciarskie, m.in. Bieg Wazów rozgrywany od 1922 w Szwecji, w Polsce m.in. Bieg Piastów — rozgrywany od 1976 w Jakuszycach.
