masa powietrza

masa powietrza,

pojęcie stosowane w meteorologii na określenie powietrza zajmującego duży obszar (setek tys. km²) i mającego na danym poziomie w przybliżeniu jednakowe właściwości fiz. (gł. temperaturę i wilgotność).

Poszczególne m.p. są rozdzielone wąskimi strefami przejściowymi, zw. frontami atmosferycznymi. M.p. formują się nad wielkimi obszarami o mniej więcej jednolitym podłożu (np. ocean, wnętrze kontynentu, polarne pola lodowe), zw. obszarami źródłowymi; powietrze, pozostające przez dłuższy czas nad takim obszarem, nabiera wskutek oddziaływania z podłożem określonych cech — ustala się charakterystyczny dla danej masy pionowy rozkład temperatury, wilgotności, a także zanieczyszczeń. Wskutek procesów cyrkulacyjnych zachodzących w atmosferze m.p. przemieszczają się znad obszarów źródłowych nad inne regiony geogr. wywierając wpływ na pogodę. Przemieszczająca się m.p. zmienia stopniowo (pod wpływem podłoża, nad którym się przesuwa) swoje właściwości. Zależnie od położenia geogr. obszaru źródłowego rozróżnia się 4 rodzaje m.p.: arktyczne (lub antarktyczne), polarne szerokości umiarkowanych, zwrotnikowe i równikowe; w każdym z gł. rodzajów, zależnie od charakteru obszaru źródłowego, rozróżnia się m. p. morskie i kontynentalne. Stosuje się również podział, związany z temperaturą podłoża, nad które napływa powietrze, na masy ciepłe (temperatura wyższa od temperatury podłoża) i masy chłodne (temperatura niższa od temperatury podłoża).