kulty władców

kulty władców,

formy czci oddawane osobie sprawującej władzę polit., stanowiące ważny komponent wielu religii.

W k.w. można rozróżnić oddawanie czci konkretnej osobie władcy jako ucieleśnieniu boskiej istoty, sakralny stosunek do urzędu władcy (króla, cesarza) oraz rel. cześć dla całej rodziny (rodu) król., wywodzonej zwykle od boskiego przodka. W najstarszych plemiennych monarchiach sakralnych władca był najczęściej najwyższym kapłanem (np. w Afryce), a oddawana mu cześć miała charakter sakralnej czci dla samej instytucji wodza, a nie konkretnej osoby, o czym świadczą liczne przykłady uśmiercania władców starych i niedołężnych, których zastępowano młodszymi; w staroż. cywilizacjach Bliskiego Wschodu i Dalekiego Wschodu władca ucieleśniał najwyższe bóstwo lub spełniał jego wolę przy pomocy kapłanów i całego poddanego mu ludu (np. egipski faraon jako syn Re i Horusa, chiń. cesarz jako mandatariusz woli Nieba, japoński cesarz jako „król nieba” i potomek bogini Amaterasu); k.w. przetrwał w Chinach do 1911, a w Japonii do 1945; klas. przykładami k.w. są hellenistyczne k.w., oraz kulty cesarzy rzym.; we wschodnim chrześcijaństwie k.w. pojawił się w średniowieczu w Bizancjum (cezaropapizm), a w chrześcijaństwie zachodnim przybrał on formy, w których podkreślanie sankcji boskiej dla władzy król. szło w parze z podporządkowaniem władzy kośc. rządom monarszym (absolutyzm, gallikanizm, józefinizm).