klasyfikacja widmowa gwiazd

klasyfikacja widmowa gwiazd,

podział gwiazd na określone typy widmowe i klasy jasności dokonywany na podstawie wyglądu ich widma;

w praktyce widmowej klasyfikacji gwiazd dokonuje się przez porównanie widma danego obiektu z widmami gwiazd wzorcowych. Kryterium zaliczenia gwiazdy do danego typu widmowego jest występowanie (lub brak) określonych linii widmowych oraz ich względne natężenie; poszczególne typy widmowe są oznaczone literami: O, B, A, F, G, K, M, przy czym każdy z nich dzieli się na 10 podtypów, oznaczonych cyframi od 0 do 9. Istnieje jednoznaczna zależność między typem widmowym i temperaturą efektywną: powyższy ciąg typów widmowych odpowiada ciągowi temp. od ok. 40 tys. do ok. 2 tys. K. Kryterium zaliczenia gwiazdy do danej klasy jasności są stosunki natężeń wybranych linii absorpcyjnych pierwiastków zjonizowanych i niezjonizowanych; rozróżnia się następujące klasy jasności: Ia i Ib — nadolbrzymy, II — jasne olbrzymy, III — olbrzymy, IV — podolbrzymy, V — karły (gwiazdy ciągu głównego na diagramie Hertzsprunga–Russella), VI — podkarły (karły populacji II), VII — białe karły. Klasa jasności (w obrębie tego samego typu widmowego) jest związana z jasnością absolutną; gwiazdy klasy jasności I mają jasności absolutne największe, a gwiazdy klas jasności V–VII — najmniejsze. Ponieważ jasność powierzchniowa gwiazdy jest określona przez jej temperaturę (typ widmowy), jasność absolutna natomiast jest proporcjonalna do iloczynu jasności powierzchniowej i kwadratu promienia (pola powierzchni) gwiazdy, z 2 gwiazd tego samego typu widmowego gwiazda o większej jasności absolutnej ma również większe rozmiary. Znajomość zależności między temperaturą efektywną i jasnością absolutną a typem widmowym i klasą jasności niektórych gwiazd (kalibracja temperaturowa i jasnościowa) pozwala na stosunkowo proste określanie parametrów fiz. innych gwiazd na podstawie ich widma.