kapitulacje jurysdykcyjne

kapitulacje jurysdykcyjne,

przywileje udzielane państwom eur. i ich mieszkańcom na mocy aktów jednostronnych lub umów międzynar. przez państwa azjat. (zwłaszcza Turcję) w XVI–XIX w.

dotyczyły zwolnienia cudzoziemców (np. chrześcijan przebywających w państwach muzułm.) spod jurysdykcji sądów miejscowych i poddanie ich władzy sądowniczej konsulów lub dyplomatów państw eur. (eksterytorialna jurysdykcja) i prawu tych państw; kapitulacje jurysdykcyjne zawierały także postanowienia dotyczące wolności religii, osiedlania się, handlu i żeglugi; najbardziej znaną kapitulacją jurysdykcyjną była umowa między sułtanem tur. Sulejmanem II Wspaniałym, a królem Francji Franciszkiem I, zawarta 1525; obecnie żadne kapitulacje jurysdykcyjne nie obowiązują; współcz. prawo międzynar. nie przewiduje takiej instytucji.