jeżowce

jeżowce, Echinoidea,

gromada morskich bezkręgowców z typu szkarłupni;

ok. 950 gatunków współcześnie żyjących; kształt u większości gatunków prawie kulisty (strona brzuszna spłaszczona), zwykle o 5-promiennej symetrii; pancerz wapienny, zbudowany z podwójnych rzędów płytek ułożonych w promienie i międzypromienie; liczne ruchome kolce pełnią wraz z nóżkami ambulakralnymi funkcje lokomotoryczne; otwór gębowy na dolnym, odbytowy na górnym biegunie; w rozwoju występuje stadium swobodnie pływającej larwy — pluteus; jeżowce żywią się drobnymi bezkręgowcami i roślinami; aparatem żującym jest tzw. latarnia Arystotelesa (zbudowana z 5 silnych szczęk i 5 zębów); zamieszkują dna mórz i oceanów na różnych głębokościach; pojawiły się na początku paleozoiku, najbujniejszy rozwój w mezozoiku; są pospolitymi skamieniałościami w skałach mezozoiku i trzeciorzędu Polski; cenny materiał w badaniach embriologicznych — na żywych jajach i plemnikach jeżowców udało się po raz pierwszy prześledzić m.in. proces dojrzewania jaj, zapłodnienia i bruzdkowania.