gorzelnia

gorzelnia,

zakład wytwórczy produkujący spirytus surowy (nie oczyszczony alkohol etylowy) przez fermentację surowców skrobiowych (np. ziemniaki, zboże), cukrowych (np.: buraki cukrowe, melasa, owoce, trzcina cukrowa) lub celulozowych (np. posiarczynowe ługi odpadowe z przemysłu papierniczego, hydrolizaty celulozowe);

wg przyjętego podziału rozróżnia się gorzelnie rolnicze, przem. i owocowe. Gorzelnie rolnicze wykorzystują do produkcji surowce uprawiane lokalnie, w Polsce gł. ziemniaki i zboże, gorzelnie przemysłowe — surowce cukrowe (bez owoców), gorzelnie owocowe — owoce. W gorzelni rolniczej, przerabiającej surowiec skrobiowy, produkcja odbywa się w następujących etapach: rozparzanie (parowanie) surowca (np. ziemniaków) w parnikach pod zwiększonym ciśnieniem, w temperaturze ok. 140°C; zacieranie w temperaturze ok. 60°C (scukrzanie) masy skrobiowej, po zmieszaniu z gorzelniczym słodem jęczmiennym w kadziach zaciernych, w celu uzyskania tzw. zacieru słodkiego; fermentowanie zacieru, pod wpływem drożdży, przez 2–3 doby (w temp. ok. 22°C), do uzyskania 8–10% alkoholu; oddestylowanie spirytusu w aparacie odpędowym (odpęd spirytusu); ze 100 kg ziemniaków (o zawartości 16–18% skrobi) otrzymuje się ok. 11–13 dm³, ze 100 kg żyta — ok. 35 dm³, ze 100 kg melasy buraczanej o zawartości 50% cukrów fermentujących — ok. 30 dm³ produktu w przeliczeniu na 100-procentowy alkohol etylowy. Działami pomocniczymi gorzelni są m.in. słodownia i stacja propagacji drożdży; gorzelnie przerabiające surowce celulozowe nie mają słodowni, działu parowania i scukrzania. Ważnymi produktami ubocznymi są: wywar, drożdże pospirytusowe suszone (pasza) oraz dwutlenek węgla, po oczyszczeniu poddawany skropleniu lub zestaleniu (suchy lód).