globus

globus

[łac.],

kulisty model Ziemi lub innego ciała niebieskiego albo model sfery niebieskiej (globus nieba);

Globus z kartograficznym obrazem powierzchni Ziemi (mapa) zachowuje z punktu widzenia teorii odwzorowań kartograficznych wszystkie cechy oryginału (kąty, odległości, powierzchnie) w skali jednakowej w każdym punkcie globusa. Najczęściej wykonuje się globusy o treści politycznej lub fizycznej (z obrazem ukształtowania terenu), rzadziej globusy tematyczne (geologiczne, klimatyczne). Pierwszy globus Ziemi, przedstawiający hipotetyczne rozmieszczenie lądów, wykonał prawdopodobnie Krates z Mallos ok. 150 p.n.e. Najstarszym zachowanym globusem jest globus M. Behaima z 1492. Globus zwany Jagiellońskim (przechowywany w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego) z 1510 jest jednym z pierwszych, na których oznaczono Amerykę. Znanym wytwórcą globusów i autorem prac na ich temat był V.M. Coronelli; w Wiedniu działa od 1952 Międzynarodowe Towarzystwo Miłośników Globusów im. Coronellego (Coronelli-Weltbund der Globusfreunde).

Globus M. Bylicy w Collegium Maius w Krakowie