gawęda

gawęda:

1) gatunek literatury lud. (np. gawędy Sabały);

2) gatunek prozy epickiej, wyrosły na gruncie kultury szlacheckiej, ukształtowany w literaturze pol. w 1. poł. XIX w., charakterystyczny dla krajowej literatury romant. 1840–60; utwór lit. stylizowany na ustną opowieść, odznaczający się swobodną kompozycją, bogaty w dygresje, napisany językiem zbliżonym do potocznego, odtwarzający autentyczną szlachecko-sarmacką mentalność i obyczajowość; niedościgły wzór gawędy stworzył H. Rzewuski w Pamiątkach Soplicy, wśród kontynuatorów znaleźli się m.in. I. Chodźko, K. Gaszyński, A. Gorczyński, W. Syrokomla, W. Pol; współcześnie do tradycji prozy gawędowej nawiązywał np. M. Wańkowicz.