flota polska
od XV w. była tworzona systemem kaperskim;
flota polska
Encyklopedia PWN
podczas wojny trzynastoletniej (1454–66) Gdańsk i Elbląg utworzyły flotę, która 1463 pokonała flotę krzyżacką pod Elblągiem; 1517–22 Zygmunt I Stary utworzył flotę (dow. A. Flint), której zadaniem było zahamowanie handlu z Wielkim Księstwem Moskiewskim; w okresie walk o Inflanty i północnej wojny siedmioletniej (1563–70) Zygmunt II August także utworzył flotę kaperską (dow. M. Scharping), która miała bazy w Gdańsku, Pucku oraz Diamencie i Parnawie (Inflanty) i zwalczała tzw. żeglugę narewską; nadzór nad flotą sprawowała Komisja Morska (dominium Maris Baltici). W okresie wolnych elekcji każdorazowe pacta conventa nakładały na króla obowiązek wystawienia floty; Stefan Batory zorganizował flotyllę kaperską, która brała udział w wojnie z Gdańskiem (1576–77); Zygmunt III Waza, w celu obrony praw do tronu w Szwecji, zaczął ok. 1597 organizować własną flotę; od 1602 budową okrętów dla floty regularnej kierował starosta pucki J. Wejher, a od 1621 J. Murrey; 1626 komendę nad flotą król. objął A. Dickmann, który podlegał nowo utworzonej Komisji Okrętów Król.; 1627 flota ta odniosła zwycięstwo nad eskadrą szwedz. pod Oliwą; Władysław IV Waza przystąpił do systematycznych zbrojeń na morzu, zbudował port wojenny i fortyfikacje we Władysławowie i Kazimierzowie, za pośrednictwem J. Hewla kupował i zbroił okręty; plany te jednak, na skutek oporu Gdańska i interwencji floty duńskiej (1637) oraz braku zainteresowania ze strony magnaterii i szlachty pol., zostały zrealizowane tylko częściowo; od tego czasu aż do rozbiorów zaniechano wysiłków w kierunku stworzenia floty.
