etyka zarządzania,
ekon. ogół norm zachowania, którymi kierują się menedżerowie w swoim działaniu.
etyka zarządzania
Encyklopedia PWN
Przestrzeganie tych norm stwarza warunki dla wzrostu efektywności gospodarowania, m.in. eliminując konfliktogenne sytuacje. Etyczne bądź nieetyczne zachowania menedżerów zachodzą w konkretnych warunkach i mogą zależeć m.in.: od zachowań osób na równorzędnych lub wyższego szczebla stanowiskach, od kultury organizacji, systemu kontroli, a także otoczenia organizacji — czy działa w warunkach silnej konkurencji, czy np. w gałęzi regulowanej (regulacja) przez państwo, jak silna jest presja na osiąganie wysokich zysków.
W zakres zainteresowań etyki zarządzania wchodzą trzy podstawowe płaszczyzny: stosunek (organizacji) firmy do pracownika, stosunek pracownika do firmy oraz stosunek firmy do innych podmiotów. O stosunku firmy do pracownika może decydować zachowanie menedżerów i to, czy przestrzegają oni ogólnie przyjętych norm etycznych; obejmuje: sposób naboru, np. zatrudnianie członków rodziny w powszechnym odczuciu jest uznawane za nieetyczne; sposób zwalniania pracowników, np. za nieetyczne jest uważane zwolnienie kogoś z powodu jego światopoglądu; warunki pracy i płacy, np. ujawnienie wysokości zarobków; zakres prywatności pracowników, np. za nieetyczne jest uznawane rozpowszechnianie informacji o chorobie, na którą cierpi pracownik. Stosunek pracownika do firmy może również zależeć od norm etycznych, których nieprzestrzeganie może być powodem konfliktu interesów, np. w sprawach dotyczących poufności (problem tajemnicy służbowej), uczciwości, np. przy rozliczaniu wydatków. Stosunek firmy do innych podmiotów może zależeć także od zachowań menedżerów i uznawanych przez nich norm etycznych. W sferze stosunku do konsumenta jest to np. kwestia przestrzegania norm wyrobów (czy zabawki dla dzieci spełniają wymogi bezpieczeństwa, czy wyrób jest opatrzony pełną informacją na temat jego cech — składników, terminu przydatności do spożycia, sposobu użycia); w sferze stosunku do innych firm — np. stosowanie praktyk nieuczciwej konkurencji (zaniżanie cen, czy nieuczciwa reklama sugerująca gorszą jakość produktów konkurenta); w sferze stosunków z organizacjami — np. przekonywanie związków zawodowych o konieczności ograniczeń płacowych z powodu złej kondycji firmy, podczas gdy w rzeczywistości jest inaczej.
Coraz więcej firm powołuje własne komisje etyki, organizuje specjalne szkolenia, prezentujące różne dylematy etyczne, z którymi mogą zetknąć się pracownicy, zarówno szeregowi, jak i kadra kierownicza. Niektóre firmy opracowują własne kodeksy etyki, np. Johnson & Johnson, Whirpool Corporation, czy Hewlet-Packard Co.
Problemy etycznego lub nieetycznego postępowania dotyczą ludzi, ale firmy również wchodzą w interakcje ze swoim otoczeniem, co wymaga podejmowania decyzji o zabarwieniu etycznym. Pojawia się np. problem społecznej odpowiedzialności, czyli zobowiązań firmy do ochrony i umacniania otoczenia, w którym funkcjonuje. Wokół tej kwestii występuje wiele kontrowersji. Niektórzy (np. M. Friedman) są zdania, że celem działalności gospodarczej jest przede wszystkim przysparzanie zysków. Przeciwnicy tego poglądu uważają, że sama działalność gospodarcza przysparza wiele problemów (np. zanieczyszczenie środowiska), wobec tego firmy muszą czuć się za nie odpowiedzialne.
Elżbieta Weremowicz
