etruskie wazy

etruskie wazy,

termin określający wszystkie antyczne naczynia czarno- i czerwonofigurowe znalezione w Italii.

Wielu XVIII-wiecznych erudytów wł. (m.in.: F. Buonarotti, A.F. Gori, G.B. Passeri, M. Guarnaccii), przekonanych o prymacie sztuki etruskiej nad gr., uważało, że antyczne wazy malowane — attyckie i południowoitalskie — znajdowane w grobach na terenie Kampanii, Toskanii i Apulii były dziełem artystów etruskich. Chociaż J.J. Winckelmann, zwracając uwagę na występowanie na nich napisów gr., jak również mitol. przedstawień figuralnych, był przekonany o ich gr. pochodzeniu, nazwa „wazy etruskie” na wiele dziesiątków lat została powiązana z tymi naczyniami. Zaważyła na tym nie tylko opinia etruskomanów, ale i zdanie G.F. Piransiego, którego ryciny waz cieszyły się ogromną popularnością wśród eur. arystokratów kolekcjonerów, oraz sukces dzieła P.F. Hugues’a d’Ancarville Antiquités étrusques, grecques et romaines, tirées du cabinet de M. Hamilton (1766–67); Hugues d’Ancarville, chociaż jak Winckelmann przypisał wazy malowane z Kampanii i Apulii Grekom, nie zawahał się dodać, iż „Etruskowie odnieśli głównie korzyści z tego odkrycia”. Także S.K. Potocki, popularyzator dzieła Winckelmanna w Polsce, mimo iż był świadom, że przynajmniej część waz malowanych była produkowana przez Greków, systematycznie posługiwał się nazwą w.e. Tak szeroko spopularyzowana nazwa była w powszechnym użyciu nawet po ukazaniu się 1806 pracy L. Lanziego De vasi antichi volgarmente chiamati etruschi, której autor naukowo uzasadniał, że termin „wazy etruskie” jest błędny.