ekstaza

ekstaza

[gr.],

religiozn. stan psychiczny polegający na intensywnym przeżywaniu rzeczywistości transcendentnej, któremu towarzyszy pełne lub częściowe zawieszenie działań władz psychicznych;

pojawia się w aktach kontemplowania wartości rel., prorokowaniu oraz w doświadczeniach mistycznych (zjednoczenie z Bogiem); może wystąpić spontanicznie (np. w tańcu rel.) lub w następstwie systematycznych ćwiczeń duchowo-cielesnych (asceza, joga); w literaturze przedmiotu zjawisko ekstazy wiąże się najczęściej z misteriami gr., sufizmem, jogą oraz mistyką chrześc. (Mistrz Eckhart, św. Jan od Krzyża, św. Teresa z Ávili). Temat ekstazy występował w literaturze i sztuce, zwłaszcza baroku (rzeźba G.L. Berniniego Ekstaza św. Teresy), także w muzyce (A. Skriabin Poemat ekstazy).